شهیر شهید ثالثروزنامه‌نگار و تحلیلگر

بنا به نوشته نشریه تایم، اخراج ناگهانی جیمز کومی در روز سه‌شنبه ۹ ماه مه واشنگتن را به لرزه در آورد. حتی شخص کومی نیز حیرت زده خبر اخراج خود را از تلویزیون شنید.

پایگاه اینترنتی پولیتیکو به نقل از مقام‌های ارشد کاخ سفید می نویسد: “واقعا هیچکس (از قضیه) خبر  نداشت”. او اضافه می کند که تنها اندکی قبل از اعلام موضوع “ناگهان تلفن های ما رنگ زد. ملت می پرسیدند، چی؟!”

کاخ سفید اعلام کرده است که در روز سه‌شنبه آقای ترامپ نامه هایی از دادستان عمومی، جف سشنز و معاون او، راد روزنستاین (که کومی زیر نظر او کار می‌کرد) مبنی بر ناتوانی کومی برای اداره سازمان پلیس فدرال، اف‌بی‌آی دریافت کرده و لذا بلافاصله تصمیم به اخراج او گرفته است. کوتاهی کومی در رسیدگی به جریان استفاده خانم کلینتون از سِروِر شخصی برای رد و بدل کردن ایمیل های محرمانه به عنوان نمونه ای از ناتوانی او ذکر شده است.

کومی در سال ۲۰۱۳ از سوی باراک اوباما، رئیس جمهور وقت به این مقام منصوب شد و قرار بود تا سال ۲۰۲۳ در این مقام باقی بماند.

در واکنش به این اقدام ترامپ، مخالفان وی از مطبوعات و شبکه های تلویزیونی عمده آمریکایی گرفته (از جمله نیویورک تایمز، واشنگتن پست، سی‌ان‌ان، ام‌اس‌ان‌بی‌سی) تا نمایندگان دموکرات کنگره و حتی برخی ازارشدترین سناتورهای جمهوری‌خواه آقای ترامپ را زیر حملات شدید انتقادات خود گرفتند.

انتقاد ها همگی حول این محور بود: چون جیمز کومی بطور پیگیر و فعال به دنبال تحقیق در مورد تبانی بین اعضای ستاد انتخاباتی آقای ترامپ با روسها برای تخریب هیلاری کلینتون و هم چنین ارتباط احتمالی مالی ترامپ و اطرافیانش با روسیه بوده، ترامپ از ترس نتیجه تحقیقات وی را برکنار کرده است. نیویورک تایمز نوشت که کومی اخراج شد چون نتیجه تحقیقاتش می توانست رئیس جمهور را پایین بکشد.

موضوع دخالت روسها در انتخابات آمریکا به طور اختصار از این قرار است که دموکرات ها و برخی سازمان های امنیتی آمریکایی، از جمله سیا می گویند که روس ها با هک کردن سرورهای کمیته مرکزی حزب دموکرات به ایمیل های رئیس کمپین انتخاباتی خانم کلینتون دست یافتند و سپس اطلاعات را در اختیار پایگاه اینترنتی افشاگر ویکی لیکس قرار دادند. بنا به یک گزارش نیویورک تایمز، “نزدیکترین دستیاران خانم کلینتون معتقدند که حمله روس ها تاثیر عمیقی بر (نتیجه) انتخابات داشته است.”

پس از شکست در انتخابات، خانم کلینتون طی سخنانی اظهار داشت که پوتین با من دشمنی شخصی دارد. خصومت بین خانم کلینتون و پوتین به سال ۲۰۱۱ باز می گردد که در جریان ناآرامی ها در روسیه، پوتین، هیلاری کلینتون را که در آن هنگام وزیر امور خارجه بود به ایجاد آشوب در روسیه متهم کرد.

با تمام این اوصاف شاید ترامپ بیش از نتیجه تحقیقات از این نگران بوده که روابط تیره اش با کومی باعث شود که گزارش اف‌بی‌آی در خصوص تبانی اطرافیانش با روس ها به نحوی جهت دار تهیه شود. به گزارش نیویورک تایمز، “اخراج کومی به رابطه بین ترامپ و او که مدت طولانی رو به تیرگی بود و در ملاء عام و در برخوردهای های خصوصی با یکدیگر درگیری داشتند، خاتمه داد”. ترامپ و مشاوران او به خوبی می دانند که موضوع تحقیق در مورد ارتباط احتمالی آنها با روس ها، با عوض شدن کومی به دست فراموشی سپرده نخواهد شد. این را هم به خوبی می دانند که به خصوص در وضعیتی که کومی اخراج شده، این احتمال که وی دهان بگشاید و حقایقی را برای کنگره یا مطبوعات بازگو کند به مراتب بیشتر است.

بنابراین منطقا نگرانی ترامپ و مشاوران او باید از دو ناحیه بوده باشد. یکی همان که پیشتر گفته شد، یعنی جهت دار شدن گزارش نهایی بر اثر اختلاف میان ترامپ و کومی و دیگری رسیدگی نشدن به موضوع استفاده خانم کلینتون از سرور شخصی اش برای تبادل اطلاعات بعضا محرمانه که ترامپ سخت بر رسیدگی به این موضوع پافشاری می کرد.

در حاشیه این جریان موضوعی که بعضی رسانه‌ها در آمریکا مطرح می کنند، این است که اخراج جیمز کومی منجر به تشدید دقت و موشکافی کنگره، عمدتا از سوی دموکرات ها و در مرحله بعد مخالفان پر نفوذ جمهوری خواه ترامپ خواهد شد.

نیویورک مگزین در تحلیلی نوشت: “اخراج کومی به تحقیقات در مورد ماجرای روسیه پایان نخواهد داد، اما  می تواند آغازی باشد بر پایان دولت ترامپ”. مقاله ادامه می دهد که حتی در بدترین شرایط اگر ترامپ بتواند کسی را جانشین کومی کند که تحقیقات را از خط خارج کند، ما شاهد انقلابی در اف‌بی‌آی توسط کارکنان حرفه ای علیه مدیریت خواهیم بود”. در ادامه آمده است: “هرج و مرج خواهد شد. شاهد درز دادن اطلاعات و استعفاها خواهیم بود. یک حرکت هماهنگ جمعی آشکار و نهان شکل خواهد گرفت در حالی که مجلس نمایندگان و سنا تحقیقات را رها نخواهند کرد”.

حق نشر عکسREUTERSImage captionمایکل فلین

بلومبرگ در مطلب مشابهی با عنوان “اخراج کومی کاخ سفیدی را که پیشاپیش به زحمت افتاده، تهدید می  کند” به موضوع سفت و سخت شدن تحقیقات در مورد تبانی احتمالی با روسیه پرداخته و می نویسد که اعضای دموکرات سنا می خواهند از کومی دعوت کنند که به سنا بیاید و شهادت دهد. گزارش می نویسد: “او دیگر هیچگونه محدودیتی در چارچوب دولت ندارد و می تواند هر چه می خواهد بگوید”.

به گزارش پولیتیکو کارکنان اف‌بی‌آی از نحوه اخراج رئیسشان اشک می ریختند. برخی از آنان اقدام ترامپ را  “توهینی نه تنها به کومی بلکه به تمام اف‌بی‌آی تلقی می کنند”. این نارضایتی می تواند خطر جدی باشد که ترامپ را تهدید می کند.

واشنگتن پست در گزارشی می نویسد: “اخراج کومی خشم عظیمی را در داخل وزارت دادگستری و اف‌بی‌آی برانگیخته است. یک مقام امنیتی که بر روی پرونده های جاسوسی روسیه کار می کند، می گوید که آنان بیش از هر زمان دیگری مصمم به پی گیری قضیه هستند. مسئول دیگری گفته است که ترامپ عملا به افراد زیادی در اف‌بی‌آی اعلان جنگ کرده است. وی اضافه کرده که من فکر می کنم به موقع یک تلاش هماهنگ برای نشان دادن واکنش مشابه صورت بگیرد”.

با تمام این احوال، احتمال ضربه خوردن ترامپ از این ناحیه به شرطی است که واقعا دستگاه او با روس ها تبانی کرده باشد و یا مشخص شود خودش (و یا دامادش که او هم زیر ذره بین است) مستقیم و یا غیر مستقیم در روسیه منافعی داشته‌اند یا دارند. گزارش ها حاکی است که مایکل فلین مشاور امنیت ملی مستعفی ترامپ که بیش از همه در مظان اتهام ارتباط با روس ها در جریان انتخابات است برای ادای شهادت به سنا احضار شده است.

دو هفته پیش کمیته اطلاعاتی سنا از او خواست که مدارکی را که در مورد تحقیق پیرامون قضیه روسیه است در اختیار کمیته بگذارد. او در جواب کمیته طی نامه ای اظهار داشت که در صورتی حاضرم چنین کاری کنم که به من مصونیت قضایی داده شود. سنا، در پاسخ، او را رسما احضار کره است. در صورت عدم حضور، فلین می تواند با مجازات زندان روبرو شود. باید دید این بخش از ماجرا چگونه پیش می رود.