درباره‌ی فقر فرهنگی مهاجمان و گسترش زبان فارسی

دکتر جلال متینی :

استاد جلال متینی از بزرگان فرهنگ و ادب ایران زادهٔ ۱۳۰۷، مشهد محقق متخصص در زمینهٔ فرهنگ ایران مخصوصاً در زمینهٔ شاهنامه‌پژوهی  است. او تا پیش از انقلاب 1357 استاد تاریخ و رئیس دانشگاه فردوسی مشهد بود. پس از انقلاب به ایالات متحده مهاجرت کرد و به تدریس فرهنگ ایران در دانشگاه برکلی کالیفرنیامشغول شد. او مجله‌های  تخصصی مجلهٔ ایرانشناسی و ایران‌نامه را منتشر می‌کند. علاوه بر آن، او ده‌ها اثر گوناگون به فارسی و انگلیسی منتشر کرده‌است.

***

اعراب مسلمان در طی دو سده، در دوران خلفای راشدین، اموی و عباسی، پس از لشکرکشی‌های پی در پی و جنگ‌های خونین، ایران، روم شرقی (بیزانس)، مصر، سرزمین‌های واقع در شمال افریقا و نیز اندلس (اسپانیا و پرتغال) را فتح کردند و به مدتی دراز، اداره‌ی این سرزمین‌های وسیع را از هر جهت به دست گرفتند و امپراتوری اسلام را بنیاد نهادند.به سبب ادامه‌ی تسلط اعراب مسلمان، ساکنان هر یک از این

سرزمین‌ها دین پدران خود را رها ساختند و به اسلام گرویدند و در بیش‌تر این سرزمین‌ها زبانعربی، یعنی زبان قرآن و احادیث، جانشین زبان قومی ایشان گردید. این اقوام مغلوب با پذیرفتن اسلام و به کار بردن زبان عربی رفته رفته فرهنگ و آیین‌های قومی‌ پیش از دوران مسلمانی خود را به دست فراموشی سپردند و کار آنان بدان جا رسید که پس از چندین نسل، همگی همچون قوم فاتح، هم مسلمان بودند و هم عرب زبان. اکثر این نومسلمانان با انجام مراسم و آیین‌های مشترک اسلامی ‌مانند عید فطر، عید قربان و مانند آن‌ها، پس از گذشت چند سده، دیگر چیزی از گذشته‌ی خود نمی‌دانستند، گویی که تاریخ آنان با ظهور اسلام و فتح سرزمینشان به دست اعراب آغاز گردیده است.

ادامه مطلب