بهرام رحمانی :
موج تازه‌ای از اعتراضات کارگری ایران را فراگرفته است و در این اعتراضات، علاوه بر خواست مطالبات، بحث‌هایی پایه‌ای و مهمی هم‌چون تشکیل شوراهای مستقل نیز مطرح شده است. این در حالی‌ست که برخی سازمان‌ها و فعالین سیاسی سوسیالیست به‌طور غیرمنطقی، بر این عقیده‌اند که شوراها محصول انقلاب است و پیش از انقلاب، شورا ساخته نمی‌شود. اما اکنون کارگران مجتمع صنعتی و کارگران نیشکر هفت‌تپه، کارگران راه‌آهن و…، به تشکیل شوراها تاکید می‌ورزند.
کارگران گروه ملی صنعتی فولاد اهواز طی فراخوانی که شب یک‌شنبه 28 مرداد انتشار یافت، اعلام کردند: »کجای دنیا رسم چنین است که برای دزدی‌ها و اختلاس‌ها هزار هزار میلیارد از خزانه مملکت خارج شود و صدایی از کسی در نیاید ولی برای احیا این شرکت نتوان بودجه و مواد اولیه‌ای تهیه نمود.«
نزدیک به 4 هزار کارگر گروه ملی، 5 ماه دستمزد و حق بیمه خود را دریافت نکرده‌اند. کارگران گروه ملی فولاد اهواز بر ایجاد شورای مستقل کارگری تاکید ورزیده و برای آن تلاش می‌کنند.
صبح روز 4 شهریور ماه، کارگران گروه ملی فولاد اهواز در مقابل استانداری تجمع کردند و با شعارهای »استاندار بی‌عرضه، استعفاء، استعفاء«، »وعده وعید نمی‌خواهیم حقوق و تولید می‌خواهیم«، »استاندار، فرماندار، بی‌عرضه و بی‌خیال« و… دست به‌اعتراض زدند. پس از این تجمع، کارگران تا میدان فلسطین راه‌پیمایی کرده و با سردادن همین شعارها، کل حکومت غارت‌گر و ستم‌گر و تبه‌کار حاکم را به‌چالش کشیده و خواهان تحقق فوری خواست‌هایشان شدند.
هم‌چنین روز 4 شهریور ماه، هم‌زمان با حرکت اعتراضی کارگر فولاد اهواز، کارگران نیشکر هفت‌تپه نیز برای چندمین بار در مقابل استانداری تجمع کردند. خواستههای اعتراضی این کارگران، در دوازده مورد توسط نمایندگان شورای آن‌ها اعلام شده است. متوقف‌کردن فروش زمین‌های مجتمع، تامین امنیت شغلی کارگران، تبدیل قراردادهای پیمانی به‌دائم، پرداخت فوری 3 ماه دستمزد معوقه، بازگشت به‌کار کارگران اخراجی، پایان‌دادن به‌امنیتی کردن فضای کارخانه، از جمله خواست‌های این کارگران است.
در تجمع روز سوم شهریور ماه، اسماعیل بخشی از نمایندگان شورای مستقل کارگران نیشکر هفت‌تپه، گزارشی از مذاکره‌ای که قرار بود در استانداری داشته باشند، داد. وی توضیح داد که به‌خاطر حضور افشار به‌عنوان یکی از کسانی که نقش کلیدی در نابسامانی وضع هفت‌تپه و مشکلات کارگران داشته است، حاضر به‌نشست با مقامات مسئول نشده و بعد از تهدید و جواب سربالای مقامات، محل را ترک کرده‌اند. در ادامه این گزارش، اسماعیل بخشی بار دیگر بر اهمیت ایجاد شوراهای کارگری تاکید کرد و گفت: »… با تشکیل شوراها در جامعه تک‌گویی‌ها به‌همه‌گویی‌ها تبدیل می‌شود. گفتگو در کشور جریان پیدا می‌کند و آن‌وقت زن و مرد، پیر و جوان، دارا و ندار، در مدیریت کشور نقش بازی می‌کنند. نه یک‌نفر. همه نقش بازی می‌کنند. دنبال یک »خوب« نباشید. شما خودتان از همه بهترید. اگر شوراهای مستقل مردمی و کارگری تشکیل بشود، در این کشور دیگر ما با این صحنه‌ها روبه‌رو نیستیم که یک مدیر راحت این‌طور به‌جامعه کارگری توهین بکند.» اعتصاب کارگران نیشکر هفت‌تپه به‌قدرت شورای مستقل آنان که تاسیس کرده‌اند و اتحاد و همبستگی همه بخش‌های آن با قدرت ادامه دارد.
بخشی، در نهایت به‌کارگران معترض گفت: »اعتصاب حق قانونی شماست. نقاب نزنید. آزاد و رها حق‌تان را فریاد بزنید.« اعتصاب کارگران نیشکر هفت‌تپه از شنبه 27 مرداد آغاز شده است.
کارگران به‌واگذاری بخش‌های مجتمع به‌شرکت‌های مختلف، تعویق دستمزد و سایر مطالبات، راکد ماندن بازنشستگی حدود 400 کارگر و تغییر نوع قراردادهای کار معترضند.
هم چنین روز 3 شهریور نزدیک به 600 کارگر خطوط ابنیه فنی در نواحی ریلی جلفا، هادی‌شهر، مرند و عجب‌شیر در اعتراض به تعویق پرداخت 3 ماه دستمزد به‌همراه چندین سال حق سنوات و قراردادهای موقت کاری در محوطه کار خود دست به‌تجمع اعتراضی زدند.
این اعتراضات، با فراخوان جدید شورای هماهنگی کارگران و کارکنان نگه‌داری خط و ابنیه فنی راه‌آهن بر پا شده است. دور نخست اعتراضات کارگران راه‌آهن از 29 تیر ماه سال جاری شروع شد و تا 17 مرداد ماه با پرداخت یک ماه از حقوق که مربوط به اردیبهشت ماه می‌شود، موقتا خاتمه پیدا کرد. کارگران اعلام کرده‌اند که تا وقتی سه ماه طلب آن‌ها پرداخت نشود به اعتراضات‌شان ادامه خواهند داد. اعتراضات سراسری کارگران راه‌آهن در یک سال اخیر، الگوی خوبی از اعتراضات سراسری در برابر همه کارگران قرار داده است.
در چنین شرایطی، تاکید نمایندگان کارگری بر تشکیل شوراهای مستقل، ناشی از یک نیاز مبارزاتی و ضرورت عملی است که در برابر همه فعالین و پیشروان جنبش کارگری و سایر جنبش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران قرار گرفته است. با ایجاد این شوراها و تشکل‌های مستقل کارگری و مردمی است که می‌توانیم هم در مقابل تهدیدها و سرکوب‌های وحشیانه حکومت به‌ایستیم و هم توازن قوای موجود را به‌نفع خود تغییر دهیم. آن‌هم در دوره‌ای که حکومت اسلامی در معرض بحران و فروپاشی قرار گرفته و جامعه ایران نیز در معرض خطرات مختلف است باید دست به‌کار شویم و فرصت را از دست ندهیم. تنها با تشکیل شوراها و مجامع و مجالس عمومی و مشارکت همگانی می‌توانیم هم حق و حقوق‌مان از سرمایه‌داران و حکومت حامی سرمایه بگیریم و هم حکومت را که در لبه پرتگاه قرار دارد به‌گورستان تاریخ پرتاب کنیم. مهم‌تر از همه، باید خودمان و جنبش‌ها و خلق‌هایمان را برای مدیریت جامعه در همه عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دفاع عمومی و دیپلماسی آماده نماییم!
سازمان ادارى شورا از نمایندگانی تشکيل می‌شود که توسط مجمع عمومى انتخاب می‌شوند. همه اين نمایندگان کميته اجرايى شورا، نشست‌های شورا را اداره می‌کنند. آن‌ها به‌مجمع عمومى گزارش می‌دهند. بنابراين شوراى پايه يک سازمان است که در آن تصميم‌گيرى، سياست‌گذارى و اجراء به‌طور سازمان‌دهی شده است.
در سطح بالاتر، شوراى نمايندگان شوراها قرار دارند. اين شورا نيز کميته اجرايى و مسئولین ادارى خود را انتخاب می‌کند. نمايندگان شوراى بالا، از مجمع عمومى شوراى پايين انتخاب می‌شوند و توسط همين نهاد نیز قابل فراخواندن و تعويض هستند.
شبکه‌هاى مجامع عمومى، شبکه‌هاى تصميم‌گيرنده، سياست‌گذار هستند و شبکه‌هاى کميته اجرايى، سازمان ادارى جنبش شورايى سراسرى را به‌وجود می‌آورند. در راس اين هرم شوراى سراسرى و کميته اجرايى شوراى سراسرى قرار می‌گيرد.
به‌اين ترتيب، سيستم شورايى امکانات بسيار وسيع‌ترى را براى ايجاد يک اتحاد سياسى وسيع در درون طبقه کارگر و سایر جنبش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به‌وجود می‌آورد.
یکی از مهم‌ترین ویژه‌گی‌های مهم و شاخص شوراى پايه، اعمال دموکراسى مستقيم است. در واقع يکى از تفاوت‌هاى اساسى جنبش شورايى با جنبش‌های دیگر، وجود اين دموکراسى مستقيم در سطوح مختلف است و همين است که آن را در اساس از انحرافات بوروکراتيکى مصون نگه می‌دارد.
جنبش شورايى، اساسا از پايين به‌بالا حرکت می‌کند. سازمان سراسرى شوراها حاصل اتحاد عملى شوراها است. جنبش شورايى، تنها به‌عنوان جنبش شوراها می‌تواند به‌وجود آيد و از پايين به‌بالا ساخته می‌شود.
تمام اين‌ها، و مسایل متعدد ديگر، حاکى از اين‌ست که سازمان‌يابى سراسرى کارگران و سایر اقشار جامعه، بايد از سطح محلى شروع شود. اين سازمان‌يابى، باید از همان آغاز فعالیش خصلت مردمی به‌خود بگیرد. در واقع شوراها و یا مجالس عمومی خودگردان، خصلت عمومی دارند و به‌یک گرایشی محدود نمی‌گردند.
اگر در مرکز کارگری و یا آموزشی و غیره شوراها محدود به‌کسانی است که در آن مراکز کار می‌کنند اما شوراهای محلات اقشار مختلف جامعه از زنان خانه‌دار، بازنشستگان، بیکاران، کارگران، زنان، دانش‌آموزان، دانشجویان، روزنامه‌نگاران، هنرمندان، نویسندگان، وکلا، فعالین تشکل‌های مختلف دموکراتیک، پناه‌جویان، مهاجرین و… را در برمی‌گیرد و همه در راستای اهداف شورا دموکراتیک شورا، تلاش می‌کنند. در شوراها برای هیچ کسی و جریانی جایگاه ویژه‌ای وجود ندارد و همه برابرند و آزادانه رای می‌دهند و یا کاندید و انتخاب می‌شوند.
در شرایط کنونی تلاش برای ایجاد شوراهای مستقل کارگری، کارمندی، شورای مدارس، شورای دانشگاه‌ها، شورای قضات، شورای روزنامه‌نگاران، شورای پزشکان، شورای پرستاران، شورای مدافعان زیست محیطی، شوراهای زنان و…، یک امر ضروری است. چرا که بدون تشکل‌های مستقل قوی مردمی، نه می‌توان مطلبات را بر حکومت اسلامی تحمیل کرد و نه سرنگونی آن را در دستور روز گذاشت. بنابراین، شوراهای محلات، ویژه‌گی‌های خاص خود را دارند. به‌علاوه، یک کار مهم شورای محلات کنترل منطقه خود و رسیدگی به‌نیازها و خواستههای مردم و سازمان‌دهی مبارزات علیه حکومت است.
اما شوراهایی که امروز تشکیل می‌شوند بی‌تردید با شوراهای دوران انقلاب روسیه و حتی انقلاب 57 مردم ایران، باید متفاوت باشند. به‌عبارتی دیگر، اعضای شوراها مستقیما خودشان در مجامع عمومی خود، تصمیم‌گیری می‌کنند؛ خودشان نیز برنامه‌هایشان پیش می‌برند؛ خودشان انقلاب می‌کنند و خودشان نیز جامعه را مدیریت می‌کنند. بنابراین، شوراها قدرت سیاسی و اجتماعی را به‌هیچ فردی، جمعی، حزبی و دولتی واگذار نمی‌کنند. شوراها در گذشته، سکوی ترقی احزاب به‌حاکمیت بوده‌اند اما این‌بار نباید شوراها نقش دست دوم داشته باشند. شکی نیست که باید سازمان‌ها و احزاب سیاسی نیز در درون شوراها و برای ارتقا و بالندگی خود فعالیت کنند. حتی آن‌ها می‌توانند کاندید نمایندگی شوراها شوند. اما شوراها دموکراتیک مردمی، نباید به‌هیچ سازمان و حزب و شخصیتی اجازه دهد که از بالای سر آن تصمیم‌گیری و امر و نهی کند تا چه برسد دولت تشکیل دهد. امروزه بشر به‌حدی آگاه و با تجربه است که هیچ نیازی به‌دولت مافوق خود ندارد.
شوراها متکى بر مجمع عمومى، باید در مقياس سراسرى گسترش داده شود. سازمان سراسرى شورايى اتحاد عملى شوراهاى مختلف از کارخانه‌ها و ادارت و مراکز آموزشی گرفته تا محلات شهرها و روستاها را در برمی‌گیرد.
شوراهای محلات در همین امروز نیز می‌توانند کنترل محله خود را به‌عهده گیرند و در مجامع عمومی خود بر سر شعارهای پیشنهادی توافق کنند و فراخوان تظاهرات و غیره بدهند.
واقعا اگر امروز به‌تاسیس شوراها تاکید نورزیم و در این راستا، همه توان خود را به‌کار نیاندازیم شاید فردا دیر باشد!
