شـکـوفـائـی و تـوسـعـۀِ سیـستـم هـایِ اجتـماعـی- فرهنـگـی

برگرفته ازکتاب “تفکـر سیـستـمـی ….” نوشته جمشید قراجه داغـی و ترجمـه دکتر سهراب خلیلی شورینی)

تـوسـعـه مفهـومِ کلیــدیِ نگـرشِ سیـستـمـی بـه جـهــان اسـت. برعکـسِ نگـرشـهـایِ مکانیسـتـی و زیسـت شنـاختـی، که بتـرتـیـب بـا کـارائـی و رُشـــد سـروکـار دارنـد، نگـرشِ سیـستـمـی اسـاسـا” مـربـوط بـه تـوسـعـه اسـت.

مفهـوم تکثّـر و تعــدّد، مکمّـلِ اصـل چنـد بُعـدی بـودن سیـستـم هـای اجتـماعـی- فرهنگی ومـوازی آن اسـت. تعــدّد یا تنـوّع وظیـفــه، سـاختـار و فـرآینــد درمـرکـز تئـــوری سیـستمـی و تـوسـعـه وشـکوفـایــی قــراردارد. تکثّـر یا تعــدّد اصـولا” بـه ایـن معنـاسـت کـه سیـستـم هـا میتـواننـد سـاختـارهـای متعـدد و وظیفه های متعــدد داشتـه و تحـت حـاکمّیـت فـرآینــد هـای متعــددی باشنـد. ایـن مفهـوم، نگـرشِ کلاسیـکِ یک سـاختـار، یک وظیفـه، دریک ارتبـاط علّـت و معلـولـی سـاده (یک فرآینـد) را نفــی میکنــد.

تعــدّد یا تکثّـرِ وظیـفــه (عملکــرد)

هـرسیـستـم میتواند وظیفـه های متعــددی، اعـم ازضمنـی و آشـکار داشتـه باشـد. مثـلا” یک اتومبیـل عـلاوه بر داشتـن وظیفـۀ آشـکارِ حمـل ونـقـل، ممکـنـسـت وظیفـۀ ضمنـی بـرچسـب هُـویّـت را هـم ایفـا کنــد. برای بسیـاری کسـان اتومبیـل نشانــدهنـدۀ سبـک زنـدگـی صاحـب آنسـت و میتـوانـد ارزش قـابـل تـوجهـی برای فخـرفـروشـی داشتـه باشـد.

بعـلاوه، یک سـرمایـه گـذار ممکـنـسـت شـرکــت اتومبیـل سـازی را بعنـوان یک ماشیـن پـول سـازی تـلقّـی کنـد، حـال آنکـه رهبـران اتحـادیـه هـا آن را بعنـوان یک سیـستـم تـولیــد شـغـل بـبـیـنـنـد. برای یک کارآفـریـن، سـازمان ممکنسـت یک چالـش تمام عمـر برای ایجـاد یک سیستـم بَـرنـده باشـد؛ درحالیکـه برای یک شهرونـدِ شرکتـیِ حرفـه ای، سَکّویـی برای بـازی قـدرتِ داخلـی باشـد. درواقـع، سـازمان هـا وظیـفـه هـای متعـددی دارنـد شـامل تولیـد و توزیـع ثـروت، قـدرت، دانـش، زیبائـی و ارزشهـا. ولی، بازیگـرانِ شرکتـی (سازمانی)، بستـه به چارچوب ذهنـی و وظیفه ای که بعهـده دارنـد، یکـی ازوظیفـه هـا را بعنوان وظیفـه اصلـی شـرکـت می شناسنـد. ایـن مغـالطـه ای اسـت که منجـر به عملِ موفـق لیکـن مرگ مریـض میشـود.

ادامه مطلب