موسیقی و آواز در دیدگاه اسلام. پیامبر وامامان شیعه

اسماعیل وفا یغمایی

در رابطه با پانزدهمین قسمت گفتگو و صحبت در باره موسیقی و مرضیه شماری از کامنتها و اشارات این را به ذهن متبادر کرد که رفتن به منبع اصلی و درج برخی احادیث و روایات در باره موسیقی در اسلام هم جالب است و هم ضروری. برخی از احادیث را میبینید. اگر کسانی اعتذاض دارند با نوشته یا اسناد ما را راهنمائی کنند که ماجرا غیر از این است و وا اشتباه میکنیم . اری باید بی تعارف بود. اسماعیل وفا یغمائی
عن ابی عبدالله ( علیه السّلام ) فی قول الله تعالی: «و اجتنبوا قولَ الزُّور» (حج، ۳۰)، قال: قول الزُّورِ الغِناء.
امام صادق – علیه السّلام – درباره سخن خداوند که می فرماید: «از گفتار باطل بپرهیزید» فرمود: گفتار باطل همان غناء است.
«وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۲۷»

قال الامام الباقر( علیه السّلام ) : الغِناءُ مِمّا وَعَدَاللهُ علیه النارَ و تلاهذه الآیة: و مِنَ الناس مَن یشتری لهوَ الحدیث لیُضِلَّ عن سبیل الله … (لقمان، ۶).
غنا و آوازه خوانی از جمله گناهانی است که خداوند برای آن وعده آتش داده است، سپس این آیه را تلاوت فرمود: «برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را می خرند تا دیگران را از روی نادانی از راه خدا گمراه کنند و آیات الهی را به استهزاء گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود».
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۲۶»

قالَ رجلٌ‏ للصادِقِ (علیه السّلام): إنَّ لی جِیرانا و لَهُم جَوارٍ یَتَغَنَّینَ و یَضرِبنَ بِالعُودِ، فرُبّما دَخَلتُ المَخرَجَ فَاطِیلُ الجُلوسَ استِماعا مِنِّی لَهُنَّ! فقالَ لَهُ الصادقُ علیه السلام: لا تَفعَلْ، فقالَ: و اللّهِ ما هو شی‏ءٌ آتِیهِ بِرِجلی إنّما هو سَماعٌ أسمَعُهُ بِاذُنی، فقالَ لَهُ الصادقُ (علیه السّلام): تَاللّهِ أنتَ! أ ما سَمِعتَ اللّهَ عَزَّ و جلَّ یقولُ: «إنَّ السَّمْعَ و البَصَرَ و الفُؤادَ کُلُّ اولئکَ کانَ عَنهُ مَسْؤولًا» «اسراء36»؟! فقالَ الرَّجُلُ کَأنّنی لم أسمَعْ بهذهِ الآیةِ مِن کتابِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ مِن عَرَبیٍّ و لا عَجَمیٍّ! لا جَرَمَ أنّی قد تَرَکتُها، و أنا أستَغفِرُ اللّهَ تعالى.
مردى به امام‏ صادق (علیه السّلام) عرض کرد: همسایگانى دارم که آنان را کنیزکانى است که آواز مى‏خوانند و عود مى‏نوازند و گاهى اوقات من به مستراح مى‏روم و براى این که ساز و آواز آنها را بشنوم نشستنم را طول مى‏دهم. حضرت علیه السلام به او فرمود: این کار را نکن. مرد گفت: به خدا قسم از روى قصد آن جا نمى‏روم، بلکه آوازى است که با گوشم مى‏شنوم. حضرت فرمود: عجبا از تو مگر نشنیده‏اى که خداوند تعالى مى‏فرماید: «همانا گوش و چشم و دل، از همه اینها بازخواست مى‏شود»؟ آن مرد گوید: انگار این آیه کتاب خداوند عزّ و جلّ را از هیچ عرب و عجمى نشنیده بودم. لا جرم این عمل خود را ترک کردم و از خداى بزرگ آمرزش مى‏طلبم.
«میزان الحکمه    ج‏8    537     حدیث: 15499»

الإمامُ الرِّضا (علیه السّلام) لمّا سَأَلَهُ محمّدُ بنُ أبی عَبّادٍ عنِ السَّماعِ، و کانَ مُشتَهرا بالسَّماعِ، و شُربِ النَّبیذِ: لأِهلِ الحِجازِ رَأیٌ فیهِ، و هُو فی حَیِّزِ الباطِلِ و اللَّهوِ، أ ما سَمِعتَ اللّهَ تَعالى یقولُ‏ «و إذا مَرُّوا بِاللَّغوِ مَرُّوا کِراما» (الفرقان: 72)
امام رضا (علیه السّلام) در پاسخ به سؤال محمّد بن ابى عبّاد که به آوازه خوانى و شرابخوارى شهره بود و درباره آوازه خوانى سؤال کرد فرمود: اهل حجاز در این باره رأى و نظرى دارند. در حالى که این عمل به منزله باطل و لهو است. مگر نشنیده‏اى که خداوند تعالى مى‏فرماید: «و چون بر لغو بگذرند، با بزرگوارى مى‏ گذرند».
«میزان الحکمه    ج‏8    538     حدیث: 15500.»

بعثت رسول خدا برای نابودی ساز و نی !

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ) : اَنَّ اللهَ بَعثََنی رحمةً للعالَمین و لِاَمحقَ المعازفَ و المزامیرَ و امورَ الجاهلیة.
خداوند مرا مبعوث کرد تا رحمتی برای جهانیان باشم و ساز و نی ها و امور جاهلیت را نابود سازم.
«بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۵۰»
خانه ای که در آن موسیقی است از بلا دور نیست و دعا مستجاب نمی شود و فرشتگان داخل آن نمی شوند و برکت از آنجا میرود!
قال الامام الصّادق(علیه السّلام): بیتُ الغناء بیتٌ لا تُؤمَنُ فیه الفجیعةُ و لا تُجابُ فیه الدَّعوةُ و لا تَدخلُه الملائکة.
خانه ای که در آن غناء و ساز و آواز نواخته شود، از مصیبت ها و بلاهای دردناک در امان نیست و دعا در آن خانه مستجاب نمی گردد و فرشتگان به آن خانه وارد نمی شوند.
«دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۸۰»

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): لا تَدخلُ الملائکةُ بیتاً فیه خَمرٌ أو دفٌّ أو طَنبُور أو نَردٌ و لا یُستجابُ دعاءُ هُم و تَرتفِع عَنهم البرکةُ.
فرشتگان وارد خانه ای که در آن شراب یا دایره یا طنبور (نوعی از آلات موسیقی) و یا نرد (نوعی وسیله قمار) باشد، نمی شوند و دعای اهل آن خانه مستجاب نمی گردد و برکت از آنان برداشته می شود.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۸»

 اولین نوازنده و خواننده شیطان است !
قال رسول الله  (صلی الله علیه و آله)  : کان اِبلیسُ اَوّلَ مَن تَغَنّی.
ابلیس نخستین کسی است که به غناء و آوازه خوانی پرداخت.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۳۱»

گوش کردن صدای تار موسیقی از گناهان کبیره است !
قال الامام الرضا(علیه السّلام): اِستماع الاَوتار مِنَ الکبائر.
گوش دادن به (صدای) تارهای موسیقی از گناهان کبیره است.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۲۰»

غنا بدترین صداها !
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): شرُّ الاَصواتِ الغِناء.
بدترین صداها، غناء (و آوازه خوانی) است.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۲۹»

 خدا به مجلسی که در آن غنا باشد نظر نمی کند !
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): الغناءُ مجلسٌ لاینظر اللهُ اِلی اَهلهِ.
مجلس غناء مجلسی است که خدواند به اهل آن نظر (لطف و رحمت) نمی کند.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۸۸»

 غنا موجب فقر و نفاق است !
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): الغناءُ یورث النفاقَ و یُعقِبُ الفقر.

قال الامام الصّادق(علیه السّلام): اِستماعُ اللَّهو و الغناء یُنبِتُ النفاقَ کما یُنبت الماءُ الزَّرع.
گوش کردن به چیزهای بیهوده و غناء و آوازه خوانی، نفاق را می رویاند همان گونه که آب کشتزار را می رویاند.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۳۶»

قال الامام الصّادق (علیه السّلام): الغناءُ عُشُّ النفاق.
غناء و آوازه خوانی، لانه نفاق و دوروئی است.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۲۷»

قال الامام الصّادق ( علیه السّلام ): الغناءُ یُورِثُ الفقر.
غناء و آوازه خوانی موجب فقر و تنگدستی می گردد.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۳»

قال الامام الباقر (علیه السّلام): الغناءُ یُنبِتُ النفاق فی القلب کما یُنبت النخلُ الطلع.
غناء و آوازه خوانی نفاق و دروئی را در دل می رویاند همان گونه که درخت نخل، خوشه خرما را رویش می دهد.
«دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۰۸»

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): اَربعٌ یُفسِدنَ القلبَ و یُنبتنَ النفاقَ فی القلب کما یُنبِتُ الماءَ الشجرَ؛ اِستماعُ اللَّهو و … .
چهار چیز است که قلب و روح را تباه و نفاق را در آن می رویاند، همچنان که آب، درخت را می رویاند؛ (یکی از آنها) گوش دادن به چیزهای لغو و بیهوده است.
«بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۵۲»

غناء و آوازه خوانی، طلسم زنا !
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): الغناءُ رُقْیَةُ الزّنا.
غناء و آوازه خوانی، طلسم زناکاری است.
«بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۴۷»

گوش کردن به موسیقی و ترانه موجب قساوت قلب است !
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): ثلاثٌ یَقسینَ القلبَ: اِستماعُ اللَّهو و … .
سه چیز باعث قساوت و سنگ دلی می گردد: (یکی از آنها) گوش دادن به چیزهای لغو و بیهوده است.
«بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۵۲»

آموزش دادن موسیقی کفر است !
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): لا یَحِلُّ بیعُ الغِناء و لا شِراءُه و استماعُه نفاقٌ و تعلیمهُ کُفر.
خرید و فروش (آلات) غناء و ساز وآواز حلال نیست و گوش دادن به آن، نفاق و دوروئی و آموزش دادنش، کفر و بی دینی است.
«دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۰۹»

 سرب داغ روز قیامت درون گوشی که موسیقی گوش می دهد !
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): مَنِ استمعَ اِلی اللَّهو یُذابُ فی اُذُنهِ الآنُک.
کسی که به چیزهای لهو و بیهوده گوش فرادهد (روز قیامت) در گوشش سرب گداخته (و ذوب شده) ریخته می شود.
«دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۱۰»

 نوازنده ، رو سیاه روز قیامت !
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): یُحشرُ صاحبُ الطَّنبور یوم القیامةِ و هو أسودُ الوجهِ و بِیَده طنبورٌ من نار و فوقَ رأسه سبعون اَلف ملکٍ، بید کُلُّ ملکٍ مِقْمعَةُ یَضربون رأسَهُ و وجهَه.
دارنده طنبور (نوعی از آلات موسیقی) روز قیامت محشور می شود در حالی که صورتش سیاه و در دستش طنبوری از آتش است و بالای سرش هفتاد هزار فرشته قرار دارند که در دست هر کدام از آنها عمودی آهنین است که بر سر و صورتش می زنند.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۹»

 نوازنده و خواننده ، کور و کر و لال روز قیامت
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ): یُحشَر صاحبُ الغناء مِن قبره اَعمی و اَخرس و اَبکم.
دارنده (آلات) غناء و آوازه خوانی محشور می شود در حالی که کور و کر و لال است.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۹»

آلات موسیقی چه می گویند؟
سَمِعَ امیرالمؤمنین (علیه السّلام)رجلاً یَطربُ بالطَنبور فمنعه و کَسَرَ طنبورَه … فقال: اِنّه یقول: سَتَندِم سَتَندِم اَیا صاحبی سَتَدخُل جهنَّم اَیا ضاربی.
امیرالمؤمنین امام علی (علیه السّلام) شنید مردی طنبور می نوازد، وی را از این کار منع کرد و طنبورش را شکست و از وی خواست که توبه کند او هم توبه کرد، سپس به او فرمود: آیا می دانی هنگامی که طنبور نواخته می شود چه می گوید؟ عرض کرد جانشین رسول خدا (صلی الله علیه و آله ): داناتر است. حضرت فرمود: می گوید: بزودی پشیمان می شوی، به زودی پشیمان می شوی ای صاحب من! به زودی داخل جهنم می گردی ای نوازنده من!
«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۲۰»

 کفران نعمت
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): مَنْ اَنْعم الله علیه بِنعمةٍ فَجاءَ عند تلک النّعمة بِمِزمارٍ فقد کَفَرَها.
کسی که خداوند به او نعمتی عطا فرماید و با وجود آن نعمت به نی و ساز و آواز روی آورد، کفران نعمت کرده است.
«وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۳۳»

 زن آوازه خوان ملعون است!
قال الامام الصّادق (علیه السّلام): اَلمُغَنّیةُ ملعونةٌ ، ملعونٌ مَن أکَل َ مِن کَسبِها.
زن آوازه خوان ملعون است و کسی که از درآمد آوازه خوانی او بخورد (روزی خود را بگذراند) نیز ملعون است.
«الاستبصار، ج ۳، ص ۶۱»

قال الامام الصّادق (علیه السّلام): اَلمُغَنّیةُ ملعونةٌ و مَن آواها و أکَلَ کسبَها ملعونٌ.
زن آوازه خوان ملعون است و کسی که او را جای دهد و از درآمد آوازه خوانی او بخورد (روزی خود را بگذراند) نیز ملعون است.
«بحار الانوار، ج ۷۹، ص ۲۱۱»

 موسیقی بهشتی !
قال ابوالحسن (علیه السّلام): مَن نزَّهَ نفسَه عن الغناء فاِنَّ فی الجنةِ شجرةً یأمرُ اللهُ عزّوجلّ الریاحَ اَنْ تُحرِّکَها فَیسمعُ لها صوتاً ام یَسمعْ بمثله و مَن لم یتنزَّه عنه لم یَسمعْه.
کسی که خود را از غناء و ساز و آواز، پاکیزه و دور نگه دارد در عوض آن در بهشت درختی است که خداوند به باد فرمان می دهد که آن درخت را به حرکت درآورد و از آن درخت صدایی دل نواز به گوش می رسد که هرگز مانند آن را نشنیده است، اما کسی که در دنیا خود را از غناء، پاکیزه و دور نگه ندارد آن صدا را نمی شنود.
«جامع الاحادیث الشیعه، ج ۱۷، ص ۲۰۷»