کلافِ رنگارنگ طنز در گرامی¬داشت صدمین سالگرد تولدِ عزیز نسین

 

بهرام رحمانی :

سرسخن مترجم

عزیز نسین  Aziz Nesin، که نامش در شناسنامه‌ محمت نصرتMehmet Nusret  آمده، نویسنده و طنزپرداز بزرگ ترکیه است که آثارش به بیش از ٣٠ زبان مختلف ترجمه شده است.

وی در تاریخ ٢٠ دسامبر سال ١٩١٥ زاده شد. نسین پس از تحصیلات عمومی، وارد دانشکده افسری شد، اما پسین­تر از ارتش کناره گرفت و از کسوت نظامی‌گری بیرون آمد. نسین، افسر کارشناسی در رشتهٔ هندازگری (مهندسی) ساختمان بود.

وی پس از این دوره، به کارهای مختلفی مانند روزنامه ‌‌فروشی، کتاب ‌‌فروشی، عکاسی و حسابداری روی آورد، اما دست آخر به نویسندگی پرداخت. نسین، سردبیری چند گاهنامهٔ طنز را بر عهده‌ داشت. قلمرو کار او، طنز سیاسی بود. دیدگاه‌­های سیاسی ‌اش، در دوره­های مختلف، او را گرفتار زندان کرد.

عزیز نسین، در سال ١٩٤٦، فعالیت ادبی‌اش را با انتشار نشریه فکاهی «مارکو پاشا» با همکاری نویسنده‌ای به‌نام «صباحتین علی» آغاز کرد. او و صباحتین علی را بارها به اتهام توهین به حاکمیت و توهین به مقدسات «ملی» به زندان انداختند.

او حدود دو سال بعد، روزنامه‌نگاری را کنار گذاشت و به سبکِ داستان‌نویسی طنز روی آورد. داستان‌ها و رمان‌های او با زبانی ساده و همه‌فهم نوشته شده‌اند و از طنز و انتقاد گزندهٔ سیاسی برخوردارند. در آثار او، ماجراهای تلخ و شیرینی که با زندگی روزانه مردم پیوند دارد، درهم آمیخته‌اند. سانسور و سرکوب، فساد دولتی و اداری، قانون­های احمقانه و سرکوب‌گر، نبود آزادی‌های جامعهٔ مدنی، استبداد دینی، ناسیونالیسم و لیبرالیسم، خرافه، جهالت و انتقاد از نظامی‌گری در آثار عزیز نسین جایگاه ویژه‌ای دارند.

ادامه مطلب