رامین کامران :

سخن روز

معافیت مالی نهادهای زیر نظر رهبری که اخیراً با فهرست و به طور رسمی اعلام شده، هم صدای خنده را بلند کرده و هم فریاد اعتراض را. خبر، همینطوری در حد اخبار اختلاسهایی است که روز و شب میشنویم و دیگر حتی تعجب هم نمیکنیم. ولی اختلاس، هر چقدر هم رقمش بالا باشد، از نظر مفهومی، چندان خوراکی به تفکر و بحث نمیدهد. در صورتی که این یکی، از نظر مفهومی، بسیار دندانگیر است ـ تازه صرفنظر از ارقامش که البته سرسام آور است.

در جای دیگر این مسئله را بسط داده ام که یگانگی مطلق دین و سیاست خاص جوامع به نهایت بدوی است و به عبارت دقیقتر، تصویری که مردم شناسان از آنها عرضه میکنند. جدایی کارکردی این دو که همیشه با پرورش تئوری همراه نیست، از هزاران سال پیش عمل کرده است و به همین دلیل هر کوششی برای یکی کردن این دو محکوم به شکست است و حداکثر میتواند یکی را برای مدتی بر دیگری غالب نماید.

خمینی هم به این امر آگاه بود، یا لااقل بعد از گرفتن قدرت، زود آگاه شد. او فهمید که یکی کردن روحانیت و دستگاه دولت ممکن نیست، و از سوی دیگر تمایلی هم نداشت تا آن روحانیت سنتی را که گهواره و خانه و خانواده اش بود، از شکل موجود خود خارج سازد و از آن چیز دیگری بسازد. بارزترین نشانۀ اولی را میتوانید در قانون اساسی جمهوری اسلامی ببینید که همه اش راجع به دولت است و از سازمان روحانیت کلمه ای در آن نیست. بهترین مدرک دومی، وصیتنامه ای که خمینی نوشت و در پایان عمری که مهمترین ثمرش زیر و رو کردن ساختار سنتی روحانیت بود، حفظ آن ساختار را به جانشینیان خود توصیه کرد!

آنچه در دعوای مالیات میبینیم، نشانه ایست از تمایز عملی و نه تئوریک مذهب (زیارتگاه ها و…) و دولت (وزارت دارایی) و تا آنجا که به ایران مربوط میشود، برتری اولی بر دومی، آنهم در نظامی که مدعیست اینها را در هم تحلیل برده است. اگر داستان، این اندازه صدای خنده را بلند کرده، فقط به دلیل نمایش طمع مال نزد روحانیان نیست، به این دلیل است که نشان بارز شکست شعارهای یاوه ای نظیر «دیانت ما عین سیاست ما و…» است که مردم از آنها سرسام گرفته اند.

بی دلیل نیست که در هر جای دنیا، جدایی دین و سیاست اصل قرار گرفته و لائیسیته در دستور کار، بیشترین وقت برای مذاکره بین دو طرف، صرف حل و فصل کردن مسائل مالی شده است. در ایران هم جز این نخواهد بود، ولی این بار مالیات ستانده خواهد شد.

۱۲ نوامبر ۲۰۱۸

iranliberal.com

rkamrane@yahoo.com