کیوان شکوری :

ایالت آیداهو به مرکزیت شهر بویزی (Boise) در شمال غربی آمریکا می‌باشد. این منطقه با امضای پیمان اورگان (Oregon Treaty)  در سال ۱۸۴۶ به طور رسمی قلمرو آمریکا شد. از سال ۱۸۶۳ بعنوان قلمرو آیداهو اداره می‌شد تا سرانجام در ۳ جولای ۱۸۹۰ بعنوان چهل و سومین ایالت به ایالات متحده آمریکا پیوست. نام این ایالت از زبان بومیان شوشونی (Shoshone) منطقه گرفته شده و از « «Ee-da-howبه ‌معنای «آرام باشید، خورشید در حال پایین آمدن از کوهستان است» می‌باشد.

طبق آخرین سرشماری جمعیت آن ۱.۹۶۴.۷۲۶ تن می‌باشد که ترکیب جمعیتی آن از ۸۰.۳ درصد سفید‌پوست، ۱۳.۸ درصد اسپانیولی زبان ها یا لاتین تبارها، ۱.۷ درصد سرخ‌پوست و بومیان آلاسکا، ۱.۷ درصد (Asian) آسیای شرقی، ۱ درصد سیاه‌پوست، ۰.۲ درصد بومیان هاوایی و دیگر جزایر اقیانوس آرام و ۲.۸ درصد دیگر نژادها تشکیل شده است.

دانشگاه آیداهو، کالج آیداهو (College of Idaho)، دانشگاه بریگهم یانگ-آیداهو

(Brigham Young University–Idaho)، کالج ایالتی لویس-کلارک ( Lewis-Clark State College) و آزمایشگاه ملی آیداهو (Idaho National Laboratory) یکی از آزمایشگاه‌های ملی وزارت انرژی ایالات متحده همگی از جمله مراکز علمی و آموزشی این ایالت می‌باشند. در سال ۱۹۵۱ یک کار علمی در این ایالت انجام شد که نقطه عطفی در تولید برق می‌باشد و برای نخستین بار با استفاده از انرژی اتمی، برق تولید کردند.

آیداهو جزو رهبران صنعت کشاورزی در ایالات متحده آمریکا می‌باشد. سیب زمینی، گندم، جو، چغندر قند، آفتابگردان، پیاز، نخود فرنگی، عدس، لوبیا، نعناع، انواع میوه، گاو، گوساله، گوسفند، خوک و ماهی از عمده تولیدات کشاورزی و دامی این ایالت می‌باشند. تولید لبنیات و شراب نیز رونق بسیار خوبی در این ایالت دارد بطوریکه بزرگترین کارخانه تولید پنیر بشکه (barrel cheese) دنیا در شهر گودینگ (Gooding) این ایالت قرار دارد.

از سال ۱۸۹۲ که اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ایالت آیداهو برگزار شده تاکنون که اکتبر ۲۰۲۴ میلادی می باشد مجموعا ۳۳ دوره از این انتخابات در این ایالت برگزار شده است که ۲۲ دوره حزب جمهوری‌خواه، ۱۰ دوره دموکرات و یک دوره حزب مردم  (People’s Party) برنده آرای الکترال این ایالت شدند. برای بررسی بهتر این انتخابات را به دو بخش تقسیم می کنیم. بخش اول از سال ۱۸۹۲ الی ۱۹۶۴ میلادی می‌باشد که ۱۹ دوره این انتخابات برگزار شد که حزب دموکرات ۱۰ دوره، جمهوری‌خواه هشت دوره و یک دوره حزب مردم برنده این انتخابات شدند. اما در بخش دوم که از سال ۱۹۶۸ الی ۲۰۲۰ میلادی می‌باشد نتایج کاملا بنفع جمهوری‌خواهان تغییر کرد، بطوریکه حزب جمهوری‌خواه برنده آرای الکترال هر ۱۴ دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده در حوزه انتخابیه این ایالت شده است.

در انتخابات نهایی ریاست‌جمهوری ایالات متحده سال ۲۰۲۰ در حوزه انتخابیه آیداهو دونالد ترامپ با ۶۳.۸ درصد آرا موفق به شکست جو بایدن با ۳۳.۱ درصد آرا شد و چهار رای الکترال این ایالت را به سبد جمهوری خواهان ریخت.

از سال ۱۸۹۰ تاکنون که ۲۰۲۴ میلادی می‌باشد ۲۶ تن از ایالت آیداهو بعنوان سناتور این ایالت در مجلس سنا آمریکا خدمت کردند که ۱۷ تن عضو حزب جمهوری‌خواه، هشت تن دموکرات و یک تن حزب مردم بودند.

جمهوری خواهان آیداهو علاوه بر اینکه در طول تاریخ این انتخابات بهتر عمل کرده در دَهه‌های اخیر نیز عالی بودند و یکی از کرسی‌های این ایالت در مجلس سنا از سال ۱۹۴۹ و کرسی دیگر از سال ۱۹۸۱ تاکنون بصورت متوالی در اختیارشان می‌باشد.

جیمز الروی ریش و مایکل دین کراپو هر دو از حزب‌ جمهوری‌خواه دو سناتور حال حاضر این ایالت می‌باشند.

ویلیام ادگار بورا (William Edgar Borah) از حزب جمهوری‌خواه با ۳۳ سال سابقه حضور در سنا ۱۹۴۰-۱۹۰۷ و فرانک فروستر چرچ سوم (Frank Forrester Church III) از حزب دموکرات با ۲۴ سال سابقه در سنا ۱۹۸۱-۱۹۵۷ با سابقه‌ترین سناتورهای تاریخ این ایالت بودند.

ازسال ۱۸۸۹ تاکنون ۳۴ تن بعنوان نماینده ایالت آیداهو در مجلس نمایندگان آمریکا خدمت کردند که ۲۲ تن عضو  فقط حزب جمهوری‌خواه، ۹ تن دموکرات، دو تن حزب مردم و یک تن نماینده‌ای که در دوران کاری خود تغییر حزب داد و عضو احزاب جمهوری‌خواه نقره‌ای و جمهوری‌خواه بودند.

همانطور که آمار نشان می‌دهد مجموع نمایندگانی که فقط عضو حزب جمهوری‌خواه بودند بعلاوه یک نماینده‌ای که علاوه بر عضویت و نمایندگی از حزب جمهوری‌خواه نقره‌ای، سابقه نمایندگی با حزب جمهوری‌خواه را نیز داشت و در تاریخ این حزب بعنوان نماینده ثبت شده ۲۳ تن و دموکرات‌ها ۹ تن می‌باشند که نشان از برتری جمهوری خواهان در طول تاریخ این انتخابات دارد. در دَهه‌های اخیر نیز جمهوری خواهان بهتر عمل کرده و از سال ۱۹۹۵ تاکنون بغیر از یک نماینده دموکرات بقیه نمایندگان از حزب جمهوری‌خواه بودند و هر دو نماینده حال حاضر این ایالت در مجلس نمایندگان آمریکا نیز جمهوری‌خواه می‌باشند.

بردلی جی لیتل (Bradley Jay Little) فرماندار حال حاضر ایالت آیداهو ازحزب جمهوری‌خواه سی و سومین فرماندار تاریخ این ایالت می‌باشد. اما مجموع کسانی که در این پست خدمت کردند ۳۱ تن بودند و دلیل این اختلاف این می‌باشد که دو تن از این فرمانداران در دو دوره غیر متوالی به این مقام رسیدند و دو بار بصورت مجزا بعنوان فرماندار ایالت آیداهو در تاریخ ثبت شده اند و آمار ما بر اساس تعداد دوره نمی‌باشد بلکه بر اساس تن یا همان شمارش اشخاصی می‌باشد که به این مقام رسیدند.

جورج لیرد شوپ (George Laird Shoup) آخرین فرماندار قلمرو آیداهو بود که توسط رئیس جمهور بنجامین هریسون به این مقام منصوب شده بود و در سال ۱۸۹۰ میلادی پس از تبدیل قلمرو آیداهو به ایالت آیداهو مجددا وی به عنوان اولین فرماندار ایالت آیداهو انتخاب شد. از آن زمان تاکنون ۳۱ تن بعنوان فرماندار ایالت در این مقام خدمت کردند که ۲۰ تن عضو حزب جمهوری‌خواه و ۱۱ تن دموکرات بودند. همانطور که مشاهده می‌کنیم جمهوری خواهان آیداهو در طول تاریخ انتخابات فرمانداری برتر می‌باشند و از سال ۱۹۹۵ تاکنون نیز هر پنج فرماندار این ایالت از حزب جمهوری‌خواه می‌باشند.

نتیجه: با توجه به اینکه جمهوری خواهان آیداهو در طول تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری با ۲۲ دوره در مقابل دموکرات‌ها با ۱۰ دوره برتر که ۱۴ دوره آن مربوط به ۱۴ دوره اخیر این انتخابات می‌باشد و مجددا جمهوری خواهان در طول تاریخ انتخابات سنا، مجلس نمایندگان و فرمانداری با ۱۷ سناتور، ۲۳ نماینده و ۲۰ فرماندار در مقابل دموکرات‌ها با هشت سناتور، ۹ نماینده و ۱۱ فرماندار برتر هستند و هر دو سناتور بهمراه دو نماینده ایالت و فرماندار حال حاضر یا بهتر بگوییم هر پنج فرماندار اخیر این ایالت جمهوری‌خواه بودند، می‌توان نتیجه گرفت که ایالت آیداهو در طول تاریخ گرایش بیشتری به جمهوری خواهان داشته و هم اکنون نیز یک ایالت کاملا جمهوری‌خواه می‌باشد.

منبع: US Election History