یک سال پس از رسوایی انتقال مواد منفجره به عربستان صدها نفر از زائران ایرانی در درگیری با ماموران سعودی در حج کشته شدند
احمد منتظری، روحانی شیعه منتقد حکومت ایران و فرزند آیت‌الله حسینعلی منتظری، می‌گوید رسوایی انتقال مواد منفجره به عربستان، در جریان حج سال ۱۳۶۵، توسط گروهی سپاهی انجام شده که زیر نظر اکبر هاشمی رفسنجانی کار می‌کردند. او گفته علی شمخانی از این قضیه “مطلع” است، اما آقای شمخانی اطلاع از آن را تکذیب کرده است.
آقای منتظری به ایرنا، خبرگزاری رسمی ایران، گفته است شش نفر از نیروهای سپاه پاسداران که زیر نظر آقای هاشمی رفسنجانی بودند بدون اطلاع ده‌ها نفر از حجاج ایرانی، در ساک‌هایشان مواد منفجره جاسازی کردند.
او گفته است: “یکی از شش سپاهی، شخصا به آقای منتظری گزارش داده بود که ما با ایشان (هاشمی رفسنجانی) کار می‌کردیم.”
حسینعلی منتظری، قائم مقام رهبر جمهوری اسلامی تا پایان سال ۱۳۶۷، پیشتر در خاطرات خود نوشته بود که شش سپاهی مسئول آن کار بودند، و حال فرزندش می‌گوید آن افراد زیر نظر اکبر هاشمی رفسنجانی کار می‌کرده‌اند.
یک سال پس از رسوایی انتقال مواد منفجره به عربستان سعودی با کاروان حجاج، تظاهرات زائران ایرانی به درگیری با ماموران سعودی انجامید و صدها نفر در جریان آن کشته شدند.
- جمعه خونین مکه؛ مسیری برای صدور انقلاب
- سابقه درگیری هوایی عربستان سعودی و ایران
- روایت شش ‘خرابکاری تاریخی’ در مذاکرات ایران و آمریکا
احمد منتظری در حالی می‌گوید سپاهیان زیر نظر اکبر هاشمی رفسنجانی مسئول انتقال مواد منفجره به عربستان بودند که روایت رسمی در حکومت ایران، سید مهدی هاشمی را مسئول آن معرفی می‌کند.
سید مهدی هاشمی از بستگان آیت‌الله منتظری و مسئول “واحد نهضت‌های آزادیبخش” در سپاه بود که در سال ۱۳۶۶ پس از اعترافاتی اعدام شد.
احمد منتظری گفته است مقام‌های عالی ایرانی برای مواجهه با رسوایی ارسال مواد منفجره به عربستان در مشورت با یکدیگر “گفته‌اند که سید مهدی هاشمی که اشکالات دیگری هم داشته، این اشکال را هم متوجه ایشان کنیم تا پرونده بسته شود.”
مهدی هاشمی مهر ۶۶ اعدام شد
در شهریور ۱۳۶۵ گزارش‌هایی از بازداشت مهدی هاشمی وجود دارد. رسوایی ارسال مواد منفجره با کاروان حجاج در مرداد ۱۳۶۵ رخ داد.
- اعدام مهدی هاشمی؛ مقدمه حذف آیت‌الله منتظری در فروردین ۶۸
- ایران کنترا، مانوئل نوریگا و براندازی دولت‌های چپ
- انتقاد از خود؛ آخرین ناگفته های آیت الله منتظری
- احمد منتظری؛ از انتشار فایل صوتی تا زندان و خلع لباس
احمد منتظری تاکید کرده است که سپاهیان مورد اشاره او ضرورتا با اطلاع آقای هاشمی رفسنجانی مواد منفجره را به عربستان نفرستادند.
او گفته است: “ممکن است خودسرانه این کار را کرده باشند… صرف اینکه با آقای هاشمی کار می‌کردند دلیل براطلاع آقای هاشمی رفسنجانی نیست.”
آقای منتظری در عین حال گفته است هرچند اکبر هاشمی رفسنجانی با عربستان روابط نزدیکی داشت، اما این هم ضرورتا به آن معنی نیست که ارسال مواد منفجره قطعا بی‌اطلاع آقای هاشمی رفسنجانی انجام شده بود.
او به ایرنا گفته است: “می‌گویم این اقدام با مشی آقای هاشمی رفسنجانی نمی‌خواند، ولی ممکن است در مقطعی کاری کرده باشند. مثلا در دادگاه میکونوس نقش ایشان چه بود؟ شما بهتر می‌دانید.”
آقای منتظری پیش از این برای افشای مطالبی با برخورد قضایی و امنیتی مواجه شده است
اشاره آقای منتظری به قتل چهره‌های کرد و چپگرای مخالف حکومت ایران در رستوران میکونوس در برلین است.
- هاشمی رفسنجانی چگونه هنوز پس از مرگ به ایران شکل می‌دهد؟
- مسئولیت هاشمی رفسنجانی در طولانی شدن جنگ ایران و عراق
- هاشمی‌ها؛ خانواده خبرساز سیاست ایران
‘شمخانی مطلع است’
احمد منتظری چند روز پیش از مصاحبه با ایرنا در مصاحبه‌ای با برنامه ویدئویی “خشت خام” با اجرای حسین دهباشی، به طور خلاصه به این مساله اشاره کرد که سپاهیان عامل انتقال مواد منفجره با اکبر هاشمی رفسنجانی مرتبط بوده‌اند.
او در مصاحبه‌اش با ایرنا گفته است که رسوایی انتقال مواد منفجره به عربستان چنان بزرگ بوده که مقام‌های زیادی باید در جریان ابعاد مختلف آن باشند.
او گفته است: ” مسئله‌ای به این بزرگی در وزارت خارجه و یا وزارت اطلاعات در سپاه و ارتش مسلما خیلی‌ها اطلاع داشتند حالا اینکه تا چه حد می‌دانند و چه درباره آن بگویند موضوع دیگری است.”
او از جمله علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی در ایران را یکی از اشخاص “مطلع” معرفی کرده است.
احمد منتظری گفته نمی‌داند شخص سپاهی مرتبط با اکبر هاشمی رفسنجانی که به آیت‌الله منتظری در این زمینه خبر داده بود کیست، اما می‌گوید بر اساس یکی از نامه‌های آقای منتظری “معلوم است که آن فرد ناشناس نبوده، لابد یکی از کسانی بوده که از قدیم با ایشان (مرحوم منتظری) در ارتباط بوده است و فرد مجهول الهویه‌ای نبوده است. ولی نمی‌خواستند که نامی از ایشان ببرند.”
او اضافه کرده است: “شما می‌توانید از آقای شمخانی در این باره اطلاع دقیقی بگیرید.”
آقای منتظری توضیح بیشتری نداده و در مقابل پرسش‌های متعدد خبرنگار ایرنا تنها گفته است: “ایشان می‌تواند اطلاعاتتان را تکمیل کند. مطلع هستند. عرضم این است که مطلع هستند.”
با این حال علی شمخانی به ایرنا گفته است که از این ماجرا اطلاعی ندارد.
نقل قول‌های تاریخی مرتبط
خاطرات آیت‌الله حسینعلی منتظری: سپاه برای انتقال مواد منفجره به عربستان از ساک‌های زائران بدون اجازه آن‌ها استفاده کرد. پس از افشای این در عربستان و رفتن آبروی ایران، در همه جا زمزمه راه انداختند که خوب است بگوییم این نیز تقصیر سید مهدی هاشمی است. این درحالی بود که سید مهدی آن موقع درگیر مشکلات خودش بود. یکی از افراد سپاه که از متصدیان این امر ناجوانمردانه بود آمد نزد من و گفت که مسئولین من اصرار دارند تا بگوییم این امر توسط سید مهدی هاشمی انجام شده است.
“رنج‌نامه” احمد خمینی خطاب به آیت‌الله منتظری: اولاً معروف است که این کار را هم سید مهدی هاشمی و یا ایادی ایشان انجام داده اند. ثانیاً، آیا راهی برای کارهای انقلابی غیر از آنچه در مکه شد وجود دارد البته اینگونه کارها گاهی بدون گیر و اشکال انجام می گیرد و گاهی لو می رود. این به معنای موافقت من با این گونه کارها نیست ولی به طور کلی معمول این گونه کارها همین است.
هاشمی رفسنجانی رابطه نزدیکی با آیت‌الله خمینی و پسر او احمد خمینی داشت
