لورانس داونت – ژان پیر مارتن :
پریشانی معلمان اروپائی از ورود اسلام گرایی در مدارس
برگردان : علی شبان :
برگرفته از:هفته نامه ماریان
اشاره :
در هر یک از مناطق فرانسوی زبان ِ بلژیک، سلول‌های فعال علیه پدیده‌های افراطی اسلام بوجود آمده است. اما مشکل این است که آنها بُعد ِ پنهان و درونی این ایدئولوژی را در نظر نمی‌گیرند که هدفش تحمیل اسلام به عنوان تنها شیوه تفکر و زندگی انسان‌ها ست. و ارزش‌های بدست آمده ی غرب؛ مانند برابری مردان و زنان، آزادی عقیده و ایمان و وجدان را رد می کنند. آنها میخواهند با تبلیغ آیین و دین خود، دیگران را به اطاعت اجباری از آن وادارند. لورانس دوانت، روزنامه نگار
در فرانسه، دو معلم دبیرستان به نام های ساموئل پاتی و دومینیک برنارد به ترتیب در۱۶ اکتبر ۲۰۲۰ و ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳ توسط تروریست های اسلامی به قتل رسیدند. زیرا آنها آزادی بیان را آموزش می دادند، زیرا می‌خواستند عشق خود را به هنر، تاریخ، بحث و جدل با شاگردان خود تقسیم کنند؛ زیرا آنها از اصل جمهوری خواهی ِ سکولار دفاع می کردند. این دو ترور وحشیانه، آسیب‌پذیری و شجاعت معلمان ِ مسئول که می‌خواستند تربیت اخلاقی و مدنی نسل های آینده را به سر منزل مقصود برسانند، نشان می دهد. برای اسلام گرایان، مدرسه‌ها هدف و نشانه هستند.برای آنها، برای پیشبرد هدف هایشان، باید با فرهنگ، رواداری، شک و احترامِ به بی‌طرفی مبارزه کرد تا ذهن کودکان و جوانان ِ فردا را آنگونه که آنها می خواهند، شکل پذیر نمود. آری مدرسه در حال تبدیل شدن به میدان نبردی است که معلم و پروفسور دبستان و دبیرستان برای مقابله با آن، مجهز نیستند.
انتشارات راسین Racine در پاریس، ناشر کتاب ِ دو روزنامه‌نگاری که گغتگوی آنها را در پی این یادداشت میخوانیم، در مقدمه ای زیبا و واقع‌بینانه، کار آنها را تحقیقی تکان دهنده در مورد ظهور اسلام گرایی در مدرسه‌ها دانسته و چنین ادامه می‌دهد : چرا نظریه تکامل در مدرسه‌ها ما مورد بحث است؟ چرا درس تاریخ سؤال برانگیز است؟ چرا حجاب به موضوعی مشاجره آفرین تبدیل شده است؟ چرا برای تمرین تفکر انتقادی، ساموئل پاتی، بهای سنگین ِ از دست دادن زندگیش را پرداخت ؟
در پایان این یادداشت، خالی از لطف نیست که به گفته ی شهردار شهر اَرَس در فرانسه اشاره‌ای کنم؛ شهری که دومینیک برنارد، پروفسور دبیرستان در آن و درصحن مدرسه اش، توسط یک اسلامیست به قتل رسید. شهردار این شهر در مراسم خاکسپاری او، سخنانش را چنین آغاز نمود : «امتناع از نامیدن دشمن؛ یعنی اسلام گرایی، به معنای امتناع از پرسیدن این است که ما کیستیم؟» به تعبیری دیگر، نخست باید از خود بپرسیم بی‌آنکه دست به افراط و تفریط بزنیم، در برابر پدیده اسلام گرایی، چگونه می‌توانیم ایستادگی کنیم.ع.ش
***
ظهور اسلام گرایی در مدرسه های فرانسوی زبان بلژیک، موضوع بررسی و واکاوی بی سابقه ای است که توسط دو روزنامه نگار، ژان پیر مارتن و لارنس داونت Laurence D’hondt و Jean pierre Martin در کتابی با عنوان « خدا در کلاس من کاری ندارد» به ثمر رسیده است. باید گفت که برای نخستین بار در پژوهشی جذاب، زنگ خطری بگوش می رسد و موجب ِ شکستن سکوتی میشود که می بایستی روزی جای خود را به فریاد می داد.با ثبت ِ شهادت های گمنام، خواننده کتاب به گستره ی احساس تنهایی این معلمان پی میبرد که جرأت فریاد زدن در مورد این پدیده ی خطرناک؛ یعنی نفوذ اسلام گرایی دردبیرستان ها را نداشته اند.هفته نامه ی ماریان در شماره ۶ سپتامبر ۲۰۲۴ با نویسندگان این اثر پُر تاثیر، به گفتگو نشسته است* :
ماریان : شنبه ۱۶ نوامبر ۲۰۲۳، شما قرار بود کتاب خود را در یک گردهمایی نزد ناشرتان معرفی کنید، در آخرین لحظه، این رویداد لغو شد، به چه دلیل؟
ژان پیر مارتن : بر اساس آنچه را که بما از سوی ناشر گفته شد، گروه هایی از جوانان با ترفند های گوناگون، کارکنان محل برگزاری ِ معرفی کتاب را ترسانده اند. و آنها علت تهدید ِ حضورشان و ابراز خشم شان در این رویداد را، ذکر نام «خدا» در عنوان کتاب [ خدا در کلاس ما کاری ندارد]، توجیه کرده اند. و تحقیقات توسط پلیس برای شناسائی این گروه ادامه دارد.
ماریان : جایگاه اسلام و رویارویی دانش آموزان با معلمان یا گاهی معلمان با یکدیگر، موضوع حساسی در بلژیک است. آیا شنیدن فریاد معلمان به گوش کسی می رسد؟
لورانس دوانت : این کتاب نخستین اثری است که به مشکل آنها در برابر ایدئولوژی اسلام گرایانه پرداخته است. به هم نزدیک کردن فریادهای معلمان فرانسوی زبان بلژیک و ایجاد اعتماد میان آنها، کار آسانی نبود. برخی برای مدت زمان طولانی تردید داشتند و از خود می پرسیدند که واکنش نشان بدهند یا سکوت کنند؛ زیرا در بلژیک این امر در مؤسسه های آموزشی یک تابو بشمار می آید. برخی تحت فشار اطرافیان خود که می ترسیدند این شهادت ها به قیمت انتقام از آنها توسط اسلام گرایان تمام شود؛ خواستند حتی شهادت بدون اسم خود در کتاب را پس بگیرند. اما کتاب ما به بسیاری از آنها این امکان را داده است که از زیر ِ بار ِ سنگینی سکوت، رهایی یابند.
ماریان : رعایت حجاب در مدرسه‌های بلژیک؛ چه از سوی معلمان و چه دانش آموزان، مجاز است. آیا این امر، در مؤسسه های علمی ویژه ای مشکل ایجاد کرده است؟
لورانس دوانت : مجاز بودن استفاده از حجاب و یا هر نوع پوشش برای خود نمایی اعتقاد مذهبی، در بلژیک بستگی به مقررات داخلی هر مؤسسه آموزشی دارد و حتی گاهی موجب رقابت بین آنها می شود. همانطور که در فرانسه، دانشجویان مسلمان ِ حجاب دار، از دانشجویان مسلمان که آنرا رعایت نمی کنند، می خواهند که چنین کنند. این امر در بلژیک باعث تفرقه و دو دستگی در هیئت های علمی شده است.
ماریان : از شواهدی که پیدا کرده اید، ورود اخوان المسلمین در مدرسه‌ها ی بلزیک، چگونه خود را نشان می دهد؟
ژان پیر مارتن : این طرز تفکراسلام گرایانه، بهره مند از جوی مساعد است که بیش از بیست سال است که در بلژیک کار می کند. و به ویژه تکیه و تأکید بر پوشش اسلامی و حجاب دارد. و از سوء‌استفاده از هر مشکلی که ممکن است دریک مؤسسه علمی رخ دهد، دریغ نمی نماید. برای نمونه می تواند امتناع ِ پسر بچه‌ای از نشستن در کنار یک دختر همسن خود باشد و یا معلمی که دامن کوتاه پوشیده را، یک بدکاره بداند.و یا به هنگام ناهار ، رفیقی که ژامبون میخورد و کنارش می نشیند، عصبانی میشود و جایش را عوض میکند تا خود را در کنار کسی که حلال میخورد، جا دهد. برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان بحث در مورد مباحثی در تاریخ؛ بویژه هولوکاست و یا زیست شناسی و یا نظریه ی تکامل؛آناتومی بدن زن و مرد، پذیرفتنی نیست. و بر همه ی این‌ها باید، شرکت در سفرهای دسته‌جمعی ی پسر و دختر و یا عدم استفاده از حجاب در خارج از مدرسه را افزود.
آنهایی که برای معلم شدن یا استاد شدن آماده می شوند، بطور فزاینده ای از گذراندن برخی درس‌ها که باید در آزمون آن شرکت کنند، با اکراه قبول می کنند. برای مثال، دانشجویان فارغ التحصیل ِ پرستاری نیز از یادگیری آناتومی و عملکرد سیستم تولید مِثل خود داری می کنند، که طبیعتاً می‌تواند در مراکز درمان به بهایی سنگین تمام شود.
ماریان : ترور ساموئل پاتی و دومینیک برنارد [ دو قتل توسط اسلامیست ها در مدارس فرانسه، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۰ و ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳ ] چه پیامدهایی در بلژیک و بویژه در جامعه ی آموزشی بجا گذاشته است؟
ژان پیر مارتن: متأسفانه این ترورها، وجدان جمعی بلژیکی ها را از آنچه که در مدرسه‌ها ی فرانسه گذشت، بیدار نکرد.به نظر می‌رسید که یک تراژدی منحصر به فرد در فرانسه بود.
ماریان : بسیاری از معلمان بلژیکی که با تهدید روبرو هستند، اکنون از تدریس می ترسند.آیا این پدیده از سوی نهاد های منطقه ای که آموزش و پرورش در بلژیک را سازماندهی می کنند، جدی گرفته می شود؟
لورانس دوانت : آهالی فلاندر Flandre [ یکی از سه منطقه ی بلژیک که در ۸ اوت ۱۹۸۰ قانوناً به این نام خوانده شد. ] با الهام گرفتن از رویه هایی که در فرانسه به اجرا گذاشته می شود، بویژه از طریق گزارش رفتارهای مشکوک ِ افراطی واکنش نشان داده اند. در هر یک از منطقه ی فرانسوی زبان ِ بلژیک، سلول‌های فعال علیه پدیده‌های افراطی اسلام بوجود آمده است. اما مشکل این است که آنها بُعد ِ پنهان و درونی این ایدئولوژی را در نظر نمی‌گیرند که هدفش تحمیل اسلام به عنوان تنها شیوه ی تفکر و زندگی انسان‌ها ست. و ارزش‌های بدست آمده ی غرب؛ مانند برابری مردان و زنان، آزادی عقیده و ایمان و وجدان را رد می کنند. آنها میخواهند با تبلیغ آئین و دین خود، دیگران را به اطاعت اجباری از آن وادارند.
ماریان:آیا اصل ِ «بی طرفی» ی بلژیکی ها امروزه زیر سؤال رفته است؟ چرا «لائیسیته» مخالفت شدیدی را در بلژیک بر انگیخته است؟
ژان پیر مارتن : اصل لائیسیته ی فرانسوی، توسط پدران ِ بنیانگذار بلژیک در قرن نوزدهم پاسداری نشد زیرا تاریخ این کشور بر اساس مصالحه بین کاتولیک ها و لیبرال ها بنا نهاده شده است. و بر همین روال، جدایی روشنی بین دولت و مذهب در آن دیده نمی شود.این بدان معناست که دولت بلژیک ادیان گوناگون را سازماندهی میکند و به آنها یارانه می دهد. و معلمان اصول دین در مدرسه‌های رسمی ی دولتی، تدریس می کنند.این اصل ِ [ به اصطلاح بی‌طرفی دولت ِ بلژیک]، در برابر فشار مذهبی ها، نفوذ پذیر تر و شکننده تر شده است زیرا هر دینی می تواند از آن به نام فراگیری به منظور حفظ اعتقادات دینی در مدرسه‌ها ی رسمی دولتی، استفاده کنند.
ماریان : معلمان و مؤسسه های فرهنگی شاهد ِ حضور انبوه بزرگی از دانش آموزان غیر بلژیکی در مدرسه‌ها هستند که ظاهراً چشم گیر بنظر می رسد. این جمعیت ها، اقلیت‌های گوناگون را تشکیل می‌دهند که اکثراً مهاجران جنوب اروپا و مغرب هستند.این وضعیت را چگونه می بینید؟
ژان پیر مارتن : از اواسط ۱۹۶۰، بلژیک مانند همه ی کشورهای اروپایی، بدون در نظر گرفتن ویژگی های فرهنگی و مذهبی، از موج‌های گوناگون مهاجرت، استقبال کرده است.این جمعیت ها در محله هایی در بروکسل و یا والونی Walonie سُکنا گزیدند که امروزه فقیر هستند. با انقلاب اسلامی در ایران و کمک‌های مالی عربستان و همزمان ظهور اسلام گرایان ِ اخوان المسلمین، که توسط قطر تأمین مالی می شوند، نسل جوان این محله ها تشویق شدند تا اسلامی بودن خود را،وجه تمایز بارز بدانند و ادعای هویت مذهبی بسیار اشکارتری از پدران و نیاکان خود نشان دهند. و در نتیجه این امر، باعث ایجاد «جمعیت های بهم تنیده » گردید و ایجاد تنوع اجتماعی و فرهنگی با کشور میزبان، به تدریج در آن از بین رفت.
ماریان : معلمان بلژیکی که با مقاومت قد علم کردند، چه کسانی بودند و چگونه عمل کردند؟
لورانس دوانت:معلمان بلژیکی همیشه در برابر اسلام گرایان و یا در ابعادی بسیار ضعیف تر، در برابر بنیادگرایان مسیحی در کلاس‌های خود بسیار تنها هستند. گروهی از استادان آموزش عالی معلمان ِ فردا، به شورش دانشجویانی که از مقررات سرپیچی می کردند و خواستار داشتن حجاب شده بودند، واکنش نشان دادند. این اساتید، استاد های دیگری را دور خود گرد آوردند تا در دادگاه از «حفظ بی طرفی» مؤسسه خود دفاع کنند. ولی متاسفانه، آخرین دادگاه تصمیم گیرنده ِ قانون اساسی بلژیک، استدلال های آنها را رد کرد.
