گزارش مرکز مطالعات بلوچستان – لندن :
قتل ناموسی به سبک «اعدام صحرایی» در بلوچستان پاکستان: واکنش‌های گسترده و پرسش‌های بی‌پاسخ
انتشار ویدیویی هولناک در شبکه‌های اجتماعی از قتل ناموسی یک زن و یک مرد به سبک «اعدام صحرایی» توسط حدود ۲۰ نفر از مردان طایفه «ساتکزئی» (از قوم پشتون ساکن ایالت بلوچستان پاکستان)، موجی از واکنش‌های خشم‌آلود را در سراسر پاکستان به همراه داشته است.
بر اساس گزارش‌ها، این زن و مرد به داشتن رابطه‌ای خارج از چارچوب ازدواج متهم بودند. خانواده زن شکایتی را به سردار شیرباز خان ساتکزئی، رئیس قبیله ساتکزئی، ارائه داده بودند. وی با تشکیل یک جلسه سنتی موسوم به «جرگه»، که شباهت زیادی به محاکمه‌های قرون وسطایی دارد، دستور قتل هر دو را صادر کرده است.
این جنایت شنیع حدود شش هفته پیش در منطقه‌ای بیابانی به نام دگاری در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب‌غرب شهر کویته (مرکز ایالت بلوچستان) رخ داده است. با این حال، دو روز پیش، ویدیویی تکان‌دهنده از لحظه این اعدام‌ها در فضای مجازی منتشر شد؛ ویدیویی که حتی جامعه مذهبی، محافظه‌کار و سنتی پاکستان را نیز به‌شدت شوکه کرده است.
واکنش مسئولان
سرفراز بوگتی، وزیر اعلی ایالت بلوچستان، در یک نشست خبری اعلام کرد که سردار شیربازخان ساتکزئی به همراه نزدیک به ۲۰ نفر از افراد قبیله‌اش بازداشت شده‌اند. همچنین ویدیویی از لحظه بازداشت او نیز در فضای مجازی منتشر شده است.
تصاویری از جلسات گذشته این رئیس قبیله با مقام‌های عالی‌رتبه از جمله وزیر اعلی و دیگر مقامات دولتی نیز در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که نشان‌دهنده نفوذ بالای این چهره قبیله‌ای در ساختار قدرت ایالتی است.
پرسش‌هایی که بی‌پاسخ مانده‌اند
افشای این جنایت، مجموعه‌ای از پرسش‌های جدی و نگران‌کننده را در سطح افکار عمومی پاکستان مطرح کرده است:
- چگونه در منطقه‌ای مانند بلوچستان که تحت نظارت شدید نیروهای اطلاعاتی، امنیتی و نظامی قرار دارد، مقامات از تشکیل «جرگه» و اجرای اعدام صحرایی توسط بیش از ۲۰ نفر، آن‌هم در نزدیکی مرکز استان، بی‌اطلاع مانده‌اند؟
- چرا سردار شیربازخان ساتکزئی، علی‌رغم اتهام مستقیم به آمر بودن در این جنایت، بدون دستبند و با احترام کامل اسکورت شده است؟
- با اینکه ساتکزئی اصالتاً بلوچ نیست، چرا برخی رسانه‌های نزدیک به دولت تلاش دارند این پرونده را ابزاری برای تبلیغات منفی علیه بلوچ‌های مخالف حکومت کنند؟
اگرچه ابعاد مختلف این رویداد قابل بررسی و تحلیل است، اما باید از منظر انسانی و حقوقی – صرف‌نظر از قومیت، طایفه، مذهب یا دیدگاه سیاسی – با این جنایت به‌عنوان اقدامی غیرانسانی، فاجعه‌بار و مستحق محکومیت شدید برخورد کرد. عاملان چنین فجایعی باید بدون استثناء به اشد مجازات محکوم شوند.
پدیده قتل‌های ناموسی در منطقه
متاسفانه قتل‌های ناموسی، پدیده‌ای ماقبل‌مدرن و به‌شدت ضدانسانی، نه تنها در پاکستان بلکه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه و آسیای جنوبی – از جمله هند، افغانستان و ایران – رایج است.
براساس گزارش‌های موجود، در سال ۱۴۰۳ هجری شمسی، دست‌کم ۱۳۷ زن و دختر در ایران به دست مردان نزدیک خود به دلایل ناموسی به قتل رسیده‌اند. این موارد در استان‌هایی چون خوزستان، کردستان، کرمان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان، فارس، تهران، آذربایجان شرقی و اردبیل به ثبت رسیده‌اند.
پ.ن.: ویدیوی مربوط به این جنایت هولناک در فضای مجازی موجود است، اما مرکز مطالعات بلوچستان – لندن به دلیل محتوای خشونت‌بار از بازنشر آن معذور است.
