دکتر سیروس سهامی و رنج‌هایش +نامه دکتر علی شریعتی به ایشان

 

همنشین بهار:

 دکتر سیروس سهامی، جغرافیدان، نویسنده و استاد ارجمند دانشگاه، که سالها به بند کشیده شد و آزار دید، به میهمانی خاک رفت. (۸ بهمن سال ۱۳۹۹)

آموزگار فرزانه و فرهیخته دکتر سیروس سهامی، جغرافی‌دان، نویسنده و استاد دانشگاه، در تاریخ ۱۳۱۴ در بندر انزلی از استان گیلان واقع در شمال ایران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در نوشهر، رشت و انزلی به پایان برد و دوران متوسطه را در دبیرستان فردوسی انزلی گذراند. در سال ۱۳۳۳ سال پایانی دوره متوسطه را شاگرد دبیرستان نوربخش رشت بود. دورهٔ متوسطه را با شاگرد اولی در رشته ادبی استان گیلان که در آن هنگام مشتمل بر شهرستان‌های زنجان و اراک نیز بود سپری کرد. سپس دانشجوی رشته تاریخ و جغرافیا در دانشسرای‌عالی تهران شد و تحصیلات دانشگاهی خود را در سال ۱۳۳۶، با رتبه شاگرد اولی به پایان برد. یک سال در دبیرستان‌های لنگرود و دو سال در دبیرستان‌های انزلی معلم بود و به تدریس تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی اشتغال داشت تا سرانجام زمان اعزام شاگردان اول دانشگاه‌ها به خارج فرا رسید. در سال ۱۳۳۹، ایشان برای ادامه تحصیل به کشور فرانسه بورسیه شد و دکترای خود را در رشته جغرافیا با درجه «بسیار خوب» از :دانشگاه کِلرمون فِران» اخذ کرد و سپس به وطن بازگشت و خدمات فرهنگی خود را در انزلی دنبال کرد. در مهرماه ۱۳۴۵، به استادیاری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد منصوب شد، اما در ۱۳۵۰، در جریان جشن‌های پنجاهمین‌سال سلطنت پهلوی، به سبب تعلقات فکری خود و آرمانخواهی، یک سال از خدمات دانشگاهی معلق بود. در اسفند ماه ۱۳۵۷، بلافاصله پس از انقلاب به ریاست دانشگاه فردوسی مشهد برگزیده شد، اما در ۱۳۵۸ از این مقام استعفا کرد و بار دیگر از کار تدریس در این دانشگاه معلق گردید. در فروردین ماه ۱۳۶۱، در بندر انزلی دستگیر و به مشهد برده شد. این بار او را به پانزده سال حبس محکوم کردند. او چهار‌سال‌و‌نیم را در زندان مشهد گذراند. عسل پوشان سرکه‌فروش، که دشنه را به مصاف کلام فرستادند، مادون تر از آن بودند که قدر انسان فرهیخته و شریفی چون دکتر سیروس سهامی را بشناسند. راست می‌گوید بزرگمهر حکیم:

ادامه مطلب