مهران زنگنه :
رژیم جمهوری اسلامی دچار بحران روامداری (مشروعیت) عمومی است، اگر روامداری یک رژیم منوط به خواست‌های مردم (آزادی و عدالت) و نه افسانه‌های مذهبی باشد!
اما صرف عدم روامداری، اگر چه پیش شرط تغییر سیاسی-اجتماعی است، برای کنار رفتن یک رژیم کافی نیست همانطور که در گذشته حکومت ناروائی مثل رژیم کودتای پهلوی را دیده‌ایم، در حال حاضر در ادامه رژیم اسد در سوریه، حکومت السیسی در مصر و غیره را می‌بینیم، که همچون رژیم پهلوی فقط به اعتبار نحوه‌ی کسب قدرت‌شان از طریق کودتا ناروا بوده و هستند. از آنجا که خواست مردم به شکلی دموکراتیک در رژیم‌هایی نظیر رژیم السیسی یا رژیم جمهوری اسلامی امکان تجلی و تحقق ندارد، اعلام عدم روامندی به سطح خیابان انتقال پیدا می‌کند همانطور که در ایران شاهد آن بوده و هستیم.
اگر چه می‌توان نشانه‌هایی از درگیری‌های چند جناح و تاثیر آن در ابتدای اعتراضات اخیر را دید، و این امر در تحلیل وضعیت بسیار اهمیت دارد،[1] اما اعتراضات اخیر نشان دهنده‌ی حدت تضاد بین پایینی‌ها و بالایی‌ها (در کل آن) به معنای اجتماعی کلمه است، حدتی که بواسطه‌ی سرکوب امکان نمود به طور کامل نمی‌یافت، هنوز هم نیافته است و در اعتراضات در این یا آن حوزه وجوهی از آن به شکل جزئی تجلی می‌یافت مثل اعتراض كارگران در هفت تپه، هپكو و آذرآب در اراك، معدن يورت و معدن آق دره و بازنشسته‌ها و معلمان. نمی‌توان از اعتراضات مهندسی شده، چه توسط جناحی از رژیم و چه توسط نیروهای امپریالیستی آمریکا و متحدین‌اش (نظیر بخشی از اعتراضات در اوکراین) حرفی زد، اگر چه جریانات امپریالیستی در این راستا تلاش کرده‌اند و سعی می‌کنند در طی اعتراضات بر موج مردمی سوار بشوند و این اعتراضات را بدل به چیزی جز آنچه هست بکنند؛ یعنی اعتراضاتی که به منظور تحقق آزادی و عدالت صورت گرفته‌اند و می‌گیرند را در راستای سیاست نئوکلونیالیستی «تغییر رژیم» تغییر ماهیت بدهند، همانطور که در بهار عربی بخصوص در سوریه، در کنار رژیم ددمنش اسد، سهمی بزرگ در ربودن بهار عربی و بدل کردن آن به خزان جنگ نیابتی داشته‌اند.[2]
[1] نباید نادیده گرفت که در مشهد و اولین اعتراض (و فقط در آن واقعه) جناح(های؟) مخالف روحانی نقشی داشته‌اند. این نادیده گرفتن پرده‌ی ساتری بر عمق تضاد بین بالایی‌ها می‌کشد و مانع دیدن یکی از عواملی می‌شود که بدان در هر تحول عمیق اجتماعی نیاز است. وجود چنین دخالت‌هایی در مشهد به هیچ رو از صلابت و روامندی جنبش مردمی نمی‌کاهد و آن را به زیر سئوال نمی‌برد.
[2] در رابطه با سوریه، علل بهار آن و نحوه‌ی تبدیل آن به جنگ نیابتی تحلیل نسبتا مفصلی که در دست نگارش است، منتشر خواهد شد.
ادامه مطلب
