گزارشگر آمریکای شمالی بی بی سی :
برای بیش از یک هفته، مقام‌های دولت ترامپ و رهبران ایالت‌های آمریکا از لزوم “پهن‌کردن منحنی” شیوع ویروس کرونا حرف زده‌اند، یعنی محدودکردن شیوع بیماری برای پیش‌گیری از این که نظام درمانی آمریکا کم بیاورد. با این حال عوارض اقتصادی سنگین این تصمیم‌ها دارد واضح‌تر می‌شود.
هفته پیش استیو منوچین، وزیر دارایی آمریکا، پیش‌بینی کرد که بیکاری در کشور به ۲۰ درصد هم برسد. قرار است پنج‌شنبه این وزارتخانه تعداد کسانی را که هفته پیش به جمع بیکاران افزوده شدند منتشر کند و این آمار قطعا میلیونی خواهد بود. یک گزارش موسسه گلدمن سکس برآورد کرده که ممکن است تولید ناخالص داخلی آمریکا در سه‌ماهه دوم سال تا ۲۴ درصد کمتر شود و به این ترتیب رکورد کاهش قبلی را که ۱۰ درصد در سال ۱۹۵۸ بود، بشکند.
ولی روز دوشنبه در جلسه خبری کاخ سفید درباره ویروس کرونا، رئیس‌جمهور گفت: “آمریکا دوباره و به‌زودی سر کار برمی‌گردد.”
در ساعات پایانی شام‌گاه یک‌شنبه ترامپ نگرانی‌هایش را بیرون داده بود. با حروف بزرگ، سبکی که آن را برای مسائل ظاهرا اضطراری نگه داشت، توییت کرد: “ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که درمان، بدتر از خود مشکل باشد. در پایان این دوره ۱۵ روزه، تصمیم می‌گیریم که به چه سمتی می‌خواهیم برویم!”
این دوره ۱۵ روزه که رئیس‌جمهور به آن اشاره کرده، روز ۱۶ مارس آغاز شد؛ وقتی که کاخ سفید توصیه‌های مرکز مهار و پیش‌گیری بیماری‌ها، سی‌دی‌سی، را اعلام کرد که همه آمریکایی‌ها را تشویق کرده تا جای ممکن از خانه کار کنند و جمع‌شدن را به گروه‌های کمتر از ۱۰ نفر محدود کنند.
چنان که معمول است، توییت رئیس‌جمهور ممکن است ناشی از تماشای یک گزارش در شبکه خبری فاکس باشد. یک‌شنبه عصر در برنامه این تلویزیون، استیو هیلتون که مجری آن است (و قبلا هم مشاور نخست‌وزیر وقت بریتانیا دیوید کامرون بوده) هشدار داد که سقوط اقتصادی می‌تواند خودش به مرگ و مشقت اجتناب‌پذیر عده‌ای منجر شود؛ و این‌که “درمان” می‌تواند بدتر از “بیماری” باشد.
هیلتون گفت: “طبقه حاکم ما و سخنگوهای آنان، درباره این ویروس هراس می‌بافند. آنها استطاعت مالی یک تعطیلی تا زمان نامعلوم را دارند. طبقه کارگر آمریکا این استطاعت را ندارند. آنها با این تعطیلی، در هم کوبیده می‌شوند.”در آمریکا با افزایش شمار ایالت‌هایی که دستور داده‌اند ساکنانشان هرجا که هستند بمانند، کسب‌وکارها در آمریکا کرکره را پایین کشیده‌اند و به شهروندان در هر جای آمریکا گفته شده که کمتر از خانه بیرون بروند و در روابط اجتماعی‌شان فاصله را حفظ کنند. اما شاید دونالد ترامپ نظر دیگری داشته باشد.
حامیان ترامپ شاید دارند به موضع چند هفته پیش برمی‌گردند که می‌گفتند دشمنان سیاسی رئیس‌جمهور دارند از این ویروس استفاده می‌کنند تا با لطمه‌زدن به اقتصاد، به جایگاه سیاسی او لطمه بزنند.
صبح دوشنبه رئیس‌جمهور روی همین موضع ماند؛ با بازتوییت‌کردن از کسانی (بعضی فقط با چند صد دنبال‌کننده) که خواستار آن بودند به آمریکایی‌ها اجازه داده شود بعد از پایان این دوره ۱۵ روزه به سر کار برگردند.
گری کوئن، مشاور اقتصادی ارشد ترامپ هم به این هم‌صدایی پیوست؛ البته کمی غیرمستقیم. او در توییتر پرسید: “آیا الآن وقتش است که درباره لزوم تعیین تاریخی برای دوباره راه‌افتادن اقتصاد حرف بزنیم؟ سیاست‌گذاران اقدام‌های عمده‌ای در زمینه بهداشت عمومی و اقتصادی کرده‌اند تا به ویروس کرونا واکنش نشان دهند، اما کسب‌وکارها شفافیت لازم دارند. وگرنه آنها بدترین حالت را فرض می‌کنند و برای بقای خودشان تصمیم‌هایی می‌گیرند.”
با این حال این نتیجه‌گیری برای همه محافظه‌کاران نیست. روز یک‌شنبه استیو بنون، مشاور ارشد ستاد انتخاباتی ترامپ و استراتژیست سابق ترامپ در کاخ سفید که بعد از رفتن از دولت بارها له و علیه رئیس‌جمهور موضع گرفته، خواستار یک جداسازی سخت‌گیرانه و “چکشی” شد.
او در مصاحبه صبح‌گاهی با شبکه خبری فاکس گفت: “همین حالا با یک تعطیلی کامل، با چکش بکوبید روی ویروس. از بسته مشوق‌های مالی استفاده کنید که جلوی بحران اقتصادی را بگیرید.”
لینزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه که معمولا حرفش نزد رئیس‌جمهور خریدار دارد، در این باره هشدار داده؛ با چاشنی کمی تمجید. او توییت کرد: “بهترین تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ این بود که از خیلی زود، جلوی سفر از چین را گرفت. امیدوار ام این تصمیم را با طرح این ایده که از سیاست‌های تهاجمی مهار بیماری در ایالات متحده عقب‌نشینی کنیم، زیر پا نگذاریم.”
دستور دولت در ۳۱ ژانویه فقط ورود شهروندان خارجی که اقامت آمریکا را ندارند و در دو هفته قبلش به چین سفر کرده بودند را محدود کرد. گراهام در توییتش این تصمیم را جور دیگری معرفی کرد. با این حال رئیس‌جمهور این اقدام را به عنوان شاهدی بر این‌که زود درباره شیوع ویروس عمل کرد، تبلیغ می‌کند.
در همین حال افراد دیگری در دولت ترامپ هم‌چنان بر لزوم اجرای سخت‌گیرانه حفظ فاصله اجتماعی تاکید می‌کنند؛ چیزی که می‌تواند به معنی شکاف فزاینده باشد بین کارشناسان درمانی در دولت و آنهایی که تمرکزشان بر تبعات اقتصادی است.
مثلا صبح دوشنبه جرومی آدامز، که عنوان سمتش «جراح کل» است و در واقع سخنگوی ارشد دولت آمریکا درباره مسائل بهداشت عمومی است، در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: “می‌خواهم آمریکا درک کند که این هفته، هفته بدی خواهد بود. و همین حالا هم مردم به اندازه کافی این مساله را جدی نگرفته‌اند.”
هر اقدام دولت برای کاهش توصیه‌ها هم‌چنین می‌تواند به اصطکاک با فرمانداران ایالت‌ها منجر شود که تعداد فزاینده‌ای از آنها دارند محدودیت‌ها بیشتری بر تحرک و تجمع ساکنان می‌گذارند.
یکی از تحسین‌برانگیزترین نقاط قوت نظام حکم‌رانی فدرالی آمریکا این است که به ایالت‌ها – معروف به لابراتوارهای دموکراسی – اجازه می‌دهد آزادی عمل داشته باشند که سیاست‌ها و راه‌حل‌های خودشان را برای مسائل سیاسی عاجل اعمال کنند. هرچند این نظام هیچ‌وقت به این شکل آزموده نشده. چندان که برخی فرمانداران درباره خطرات یک واکنش وصله‌پینه‌ای به یک بحران ملی در حوزه سلامت هشدار می‌دهند.
رئیس‌جمهور یک‌شنبه بعد از ظهر در یک توییت، امکان چنین تنشی را برجسته کرد؛ وقتی که به فرماندار ایلینوی تاخت – کسی که پیش‌تر از واکنش دولت ترامپ به ویروس کرونا انتقاد کرده بود. رئیس‌جمهور در توییتر نوشت: “فرماندار ایلینوی و یک گروه خیلی کوچک از فرمانداران به‌خصوص… نباید دولت فدرال را بابت کوتاهی‌های خودشان سرزنش کنند.”
به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور به جهات مختلفی کشیده می‌شود و مطابق معمول، گفت‌وگوهای درونی‌اش را در توییتر مطرح می‌کند.
او در کنفرانس خبری روز دوشنبه به نظر می‌رسید از مشاوران بهداشتی‌اش فاصله می‌گیرد. از جمله گفت: “اگر به پزشکان باشد، شاید آنها بگویند کلا تعطیل نگه داریم. کلا همه دنیا را تعطیل کنیم. نمی‌شود با یک کشور این کار را کرد. به‌خصوص کشور شماره یک در سرتاسر جهان.”
او خودش را یک “رئیس‌جمهور دوره جنگ” معرفی می‌کند؛ در نبرد با شیوع ویروس کرونا. ولی او هم‌چنین خیلی از سال گذشته را صرف راه‌انداختن یک کارزار برای انتخاب مجددش به ریاست‌جمهوری در انتخابات ماه نوامبر کرد با این ادعا که رشد اقتصادی بی‌سابقه و بیکاری پایین در دوره زمام‌داری او اتفاق افتاده. که حالا انگار هر دو آنها دارد دود می‌شود.
ترامپ نه تنها به این موضوع از جایگاه رئیس‌جمهوری نگاه می‌کند یعنی انتخابات مجددش به احیای اقتصادی بستگی دارد، بلکه او یک تاجر هم هست: امپراتوری‌اش از تفریح‌گاه‌ها، هتل‌ها و زمین‌های گلف که بعضی‌هایشان طبق گزارش‌ها همین حالا هم مشکلات مالی دارند، حالا با یک تهدید وجودی مواجه اند.
او روز دوشنبه در اشاره به اقتصاد آمریکا گفت: “یک زمانی باید سر کار برگردیم و حرکت کنیم. نمی‌خواهیم شرکت‌ها را از دست بدهیم. نمی‌خواهیم کارگران را از دست بدهیم. می‌خواهیم از کارگرانمان حمایت کنیم. این است که فکر کنم به‌نسبت زود یک کاری خواهیم کرد.”
بیش از سه سال دولت‌داری ترامپ تا همین حالا هم به قدری تلاطم و ماجرا داشته که برای دو دوره ریاست‌جمهوری کافی اند. و اغلبشان هم ساخته خودش بوده‌اند.
شیوع ویروس کرونا بحرانی است که می‌تواند دوره ریاست‌جمهوری یک نفر را تعریف کند. بحرانی که به نظر می‌رسد جایی نگذاشته برای راه‌حل‌های معجزه‌آسای که ترامپ در مواقعی به آنها امید داشته، و گزینه‌های پیش رو برای آن، انتخاب بین بد و بدتر است.
