بهنام قلی‌پور
«سعید قاسمی» به عنوان یک فرمانده میانی سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک باور عمومی مقام‌های جمهوری اسلامی را علنی کرد؛ «هدف وسیله را توجیه می‌کند».
حرف‌های او در یک برنامه تلویزیون اینترنتی درباره اعزام نیرو‌های سپاه بین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ شمسی به جنگ داخلی در بوسنی و هرزگوین با پوشش «جمعیت هلال احمر»، در واقع تایید گزارش‌هایی بود که پیش‌تر در برخی از رسانه‌های خارجی منتشر شده بودند.
چند روز پس از پخش این گفت‌وگو بود که جنجال بر سر این موضوع بالا گرفت و هلال احمر ایران اعلام کرد از قاسمی شکایت می‌کند. سپاه هم اظهارات وی را شخصی و فاقد اعتبار دانست و دولت نیز گفت که نمی‌داند چرا قاسمی در این شرایط چنین حرفی زده است.
حرف‌های قاسمی در مورد همکاری آگاهانه یا ناآگاهانه سپاه پاسداران با جمعیت هلال احمر در اعزام نیروی مسلح یا ارسال سلاح به برخی کشورها از سوی جمهوری اسلامی چه پیامد‌هایی برای این دو نهاد خواهد داشت؟
تکلیف سپاه که در این میان مشخص است. این نهاد نظامی امنیتی پس از سال‌ها کشمکش، سرانجام به فهرست «گروه‌های تروریستی» امریکا اضافه شد و با این حرف‌های قاسمی، چیز زیادی ندارد که از دست بدهد.
یکی از سه پیامد روشنی که این اظهارات قاسمی برای سپاه پاسداران خواهد داشت، این است که یک فرمانده میانی بازنشستۀ آن تایید کرده که سپاه از حدود ۲۷ سال پیش ارتباط‌ها و مراوداتی با گروه‌های تروریستی هم‌چون «القاعده»، آن‌هم در قلب اروپا داشته است.
تایید درستی اقدام دولت دونالد ترامپ در قرار دادن نام سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی امریکا از دیگر پیامد‌های این اظهارنظر می‌تواند باشد.
قاسمی یکی از فرماندهان میدانی سپاه، در بسیاری از جنگ‌های مهم داخلی و خارجی حضور داشته و این که پس از سال‌ها اعتراف کرده است سپاه در عملیات‌های خارجی خود از پوشش جمعیت هلال احمر استفاده می‌کرده، تایید گزارش‌های رسمی نهاد‌های اطلاعاتی خارجی و برخی رسانه‌ها در این رابطه است. تکذیب سپاه، دولت و حتی هلال احمر نیز در این زمینه کمک چندانی به آن‌ها نخواهد کرد و این سخنان قاسمی به عنوان سندی، مورد تجزیه و تحلیل و بازبینی قرار خواهد گرفت.در این بازبینی‌ها، بی‌تردید فعالیت‌های جمعیت هلال احمر ایران نیز زیر ذره‌بین نهاد‌های بین‌المللی مبارزه با تروریسم قرار خواهند گرفت.
جمعیت هلال احمر ایران هر چند نهادی امدادی مستقل و بی‌طرف در جنگ‌ها است اما متاثر از سایر ارکان جمهوری اسلامی، سال‌ها است رنگی ایدئولوژیک به خود گرفته است.
نگاهی به فعالیت نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در این جمعیت نشان می‌دهد که این نهاد فعالیت‌های بسیار گسترده ایدئولوژیک در پوشش هلال احمر در طی ۳۰ سال گذشته داشته است که هم‌چنان ادامه دارند.
انتشار مقاله‌ای راهبردی با عنوان «سرشت سلفی‌های تکفیری و راهبردهای مواجهه با آن‌ها» در سایت هلال احمر ایران یکی از جمله این فعالیت‌ها است.
این نهاد همچنین ده‌ها مقاله سیاسی، ایدئولوژیک و حتی انتقادی از سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی غرب در مجلات ماهانه خود منتشر کرده که گستره توزیع آن‌ها بیش‌تر دفاتر استانی جمعیت هلال احمر در استان‌ها است.
در کنار فعالیت‌های ایدئولوژیک و مرتبط با سیاست، این جمعیت همکاری‌های تنگاتنگی هم در سال‌های اخیر با سپاه پاسداران، بسیج و نیرو‌های مسلح داشته است؛ به طور مثال، در سال ۱۳۹۴ «غلامحسین غیب‌پرور»، فرمانده کنونی سازمان بسیج که در آن زمان فرمانده سپاه استان فارس بود، خبر داد جمعیت هلال احمر در این استان می‌تواند از سیستم‌های مخابراتی سپاه و بسیج در حوادث مختلف استفاده کند.
او درباره جزییات و نحوه این استفاده توضیح بیشتری نداد اما همه می‌دانند سیستم‌های مخابراتی نهاد‌های نظامی در ایران دارای فرکانس‌ها و کد‌های رمز‌گذاری شده و حفاظت شده‌ای هستند که امکان شنود یا استفاده از امکانات آن‌ها بدون مجوز‌های لازم امکان‌پذیر نیست.
سال ۱۳۹۵ نیز اعلام شد که قرار است رنجرهای هلال احمر زیر نظر مربیان ارتش آموزش ببینند. در همین سال، طرحی هم علنی شد که شرکت نساجی «هلال»، وابسته به جمعیت هلال احمر می‌تواند لباس مورد نیاز نیرو‌های مسلح را تامین کند و در اختیار آن‌ها بگذارد.
شهریور ماه سال ۱۳۹۷، گزارشی منتشر شد حاکی از آن که تفاهم‌نامه همکاری بین جمعیت هلال احمر و ستاد کل نیرو‌های مسلح در راستای آن چه «ارتقای امنیت و اقتدار دفاعی، اقتصادی و اجتماعی» خوانده شد، در ایران منعقد شده است.
استفاده از ظرفیت‌های نیرو‌های مسلح در کمک به تحقق «اقتصاد مقاومتی»، به ویژه از طریق همکاری نزدیک‌تر با بخش‌های غیرنظامی و فراهم کردن فرصت‌های شغلی از طریق آموزش در محیط کار از مهم‌ترین مفاد این تفاهم‌نامه تعریف شده است.
اقتصاد مقاومتی نام طرحی است که چند سال پیش «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی با هدف افزایش تاب‌آوری جمهوری اسلامی در مقابل تحریم‌های بین‌المللی به همه نهاد‌ها در ایران ابلاغ کرده بود.
از جزییات مشارکت جمعیت هلال احمر در این طرح اطلاعات چندانی در دست نیست اما عنوان تفاهمی که با نیرو‌های مسلح منعقد کرده، بسیار حساس و البته جنجال‌برانگیز است.
جمعیت هلال احمر طبق این تفاهم‌نامه قرار است اقتدار امنیتی و دفاعی جمهوری اسلامی را تقویت کند؛ عنوانی که با سیاست پیوندی وثیق دارد و در نوع خود بسیار حساسیت‌برانگیز است.
هلال احمر همچنین تفاهم‌نامه‌های داخلی قابل توجهی با سپاه‌های استانی منعقد کرده است که نشان از همکاری نزدیک این جمعیت با نهاد‌های نظامی در ایران دارد.
از دیگر فعالیت‌های حساسیت‌برانگیز جمعیت هلال احمر را می‌توان در چارت تشکیلاتی این جمعیت جست‌وجو کرد. در ساختار تشکیلاتی آن معاونتی به نام بین‌الملل وجود دارد که سه اداره کل زیرمجموعه آن هستند.
اگر ثابت شود جمعیت هلال احمر به صورت آگانه با سپاه در زمینه اعزام نیروی مسلح و سلاح به سایر کشورها همکاری داشته است، می‌تواند تبعات بین‌المللی فراوانی برای آن داشته باشد.
«سازمان داوطلبان» از دیگر بخش‌های جمعیت هلال احمر ایران است که در معرض اتهام همکاری با نیرو‌های مسلح، به ویژه سپاه قرار دارد.
در بخش دیگری از چارت تشکیلاتی این جمعیت، نام «شرکت هواپیمایی «نوید» دیده می‌شود که از سال ۱۳۷۱ فعالیت خود را با هدف دور زدن تحریم‌ها آغاز کرده است.
هدف ابتدایی این شرکت، «انتقال تکنولوژی و ایجاد توانایی برای تعمیرات سنگین و اورهال هلیکوپترهای شرقی با توجه به محدودیت‌ها و دشواری‌های موجود (تحریم) جهت پشتیبانی به موقع از ناوگان هلیکوپتری ایران» اعلام شده بود.
این شرکت ابتدا از سوی گروهی از مدیران بلند‌پایه که نام آن‌ها مشخص نیست، در فرودگاه «پیام» کرج راه‌اندازی و سپس به تدریج به جمعیت هلال احمر واگذار شد.
یکی از جمله فعالیت‌های این شرکت، تأمین قطعات یدکی انواع هواپیما و هلیکوپتر غیرنظامی و تأمین انواع هواپیما و هلیکوپتر به صورت فروش و یا استیجاری اعلام شده است.
عملیات پروازی اکتشاف منابع نفت در مناطق مختلف ایران، از دیگر فعالیت‌های این شرکت است. شرکت هواپیمایی نوید حمل بار و مسافر در داخل و خارج کشور را از دیگر فعالیت‌های خود تعریف کرده است.
این شرکت همچنین بیش از ۱۵ سال است که با کارخانه هلیکوپترسازی «اولان اوده» روسیه و برخی دیگر از کارخانجات، مراکز تعمیراتی و مراکز آموزشی در سایر کشورها ارتباط تجاری و کاری دارد.
این شرکت در چهارچوب قوانین و مقررات بین‌المللی حاکم بر سازمان هواپیمایی کشوری، مجاز شده است در زمینه خدمات هوایی، از جمله حمل بار و مسافر در داخل و خارج کشور، ارایه خدمات زمینی در فرودگاه‌های کشور و سرمایهگذاری و مشارکت در دیگر شرکت‌ها و موسسات داخلی و خارجی در اموری که مستقیم و یا غیرمستقیم به موضوع خدمات هوایی مربوط باشد، فعالیت کند.
این شرکت در نهایت در سال ۱۳۸۶ به طور کامل در اختیار جمعیت هلال احمر قرار گرفت که از دیگر ظرفیت‌های مهم جمعیت هلال احمر برای استفاده‌های نظامی سپاه می‌تواند محسوب شود.
در صورتی که اسناد و مدارکی به دست آید که این شرکت هواپیمایی به هر شکلی در دور زدن تحریم‌ها یا انتقال نیرو‌های نظامی به خارج ایران نقش داشته است، تحریم‌های مستقیم جدید در انتظار آن خواهد بود.
