همنشین بهار
فرانسیسکو گویا نابغه هنری عصر رمانتیسیسم است و تابلوی سوم ماه مه ۱۸۰۸ شاهکار اوست. در این اثر، تیرباران مردم اسپانیا توسط سربازان امپراطوری فرانسه در خلال سال‌های اشغال اسپانیا به تصویر کشیده شده‌است. این اثر را می‌توان به معنای واقعی کلمه نگاره‌ای انقلابی نامید. تحولی که در موضوع کار، سبک و نوع نورپردازی به وضوح قابل مشاهده است.
«تابلوی تیرباران شهیدان در کوه پرینسیپه پیو ، نه فقط تصویری به جای مانده از تاریخ اسپانیا، بلکه صفحه‌ای تکرار شدنی در چرخه تمدن آدمی است که بارها و بارها با آن مواجه شده‌است. تا روزی که انسان دست از قدرت طلبی برنمی‌دارد، سوم ماه می، تاریخی ثابت در تقویم تمدن خواهد بود.»
۱- در تابلوی سوم ماه مه ۱۸۰۸ یا همان تیرباران در کوه پرینسیپه پیو، آسمانی که بر فراز کلیساست، تیره و تار است و این خیلی معنا دارد. گویی کشیشان تاریک اندیش و سیاهدل با سکوت خود دست اشغالگران و قاتلان شهیدان را باز گذاشته‌اند، بعبارت دیگر وقتی به سوی مردم شلیک می‌شود، کلیسا خودش را به خواب زده و غرق تیرگی است.
