اندیشکده‌ی آتلانتیک: انتخابات ایران؛ بیشترین هیجان برای کمترین تغییر

اندیشکده‌ی آتلانتیک در سرمقاله‌ای پیرامون برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران می‌نویسد، هنگامی‌که آیت‌الله خامنه‌ای برنده‌ی واقعی این جریان را نظام جمهوری اسلامی معرفی می‌کند، یعنی اینکه انتخابات در ایران دارای بیشترین هیجان عمومی برای کمترین تغییر در حال مردم است.

آتلانتیک می‌نویسد:

«نوآم چامسکی (فیلسوف معروف) می‌گوید برای آنکه مردم را بی‌عمل و مطیع خودتان گردانید، طیف ابراز عقیده آنها را کاملاً محدود کنید، ولی بگذارید هر چقدر دلشان می‌خواهد در این محدوده حرف بزنند. این تعریف چامسکی تااندازه‌ی زیادی گویای حال انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران است.

در کتاب «دیکتاتوری رقابتی» اثر استیون لویتسکی از دانشگاه هاروارد و لوکان وِی از دانشگاه تورنتو، برای تعریف دموکراسی از چهار مؤلفه‌ی حتمی نام برده شده است:

  • قوه‌های مجریه و مقننه باید از طریق انتخابات آزاد و عادلانه انتخاب شود
  • همه‌ی بزرگسالان حق رأی داشته باشند
  • همه، حق استفاده از آزادی‌های مدنی و اجتماعی را با حفظ حقوق برای انتقاد از دولت، بدون واهمه از پیگیرد قانونی داشته باشند.
  • حکومت منتخب، دارای قدرت کامل برای اداره‌ی کشور، بدون هیچ‌گونه دخالت از سوی نهادهای دیگر، به‌ویژه نیروهای نظامی باشد.

در ایران، تمام این معیارها به‌طور جدی زیر پا گذاشته می‌شوند.

در کشوری که جوانان، یعنی اکثریت جامعه، از لذت‌های پیش پا افتاده‌ی جوانی مانند رقصیدن، به موسیقی گوش دادن، اختلاط دختر و پسر در مجامع عمومی و نوشیدن الکل محروم و ممنوع هستند، انتخابات جمهوری مانند کارناوالی است که هر ۴ سال یک‌بار برگزار می‌شود.

در چنین محیطی، کاندیداها سعی دارند محبوبیت خود را از دو قشر به‌دست بیاورند: نخست جمعیت رأی‌دهندگان جوان و مدرن ایرانی که تشنه‌ی آزادی و تغییر هستند و دوم، قشری از نظامیان و آخوندهای حافظ سیستم که می‌خواهند آرزوهای جمعیت نخست را لگدمال کنند.

رئیسی نماینده‌ی این قشر و روحانی، یک نماینده‌ی حداقلی برای جمعیت خواهان تغییر است.

درحالی که اختلافات سلیقه و دید بین روحانی و رئیسی واقعی به نظر می‌رسد و رقابت‌هایشان طبیعی بوده است، اما چهار دهه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، کمترین تأثیر را در سیاست‌های داخلی و خارجی کشور داشته است».