نیره انصاری، حقوق دان، نویسنده و پژوهشگر

پس از چند روز بررسی و تفحص پیرامون نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که منتج به گزینش و پیروزی دونالد ترامپ گردید، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا با ابراز نگرانی از نتیجه انتخابات آمریکا و رئیس جدید کاخ سفید گفت: * انتخابات دونالد ترامپ ممکن است به روابط بین واشینگتن و اتحادیه اروپا ضربه زند.* وی افزود که باید به رئیس جمهور منتخب آمریکا این آگاهی را بدهیم که اروپا چیست و جگونه کار می کند. با انتخاب ترامپ این خطر وجود دارد که روابط بین اروپا و آمریکا به طور ساختاری دچار آشفتگی و تلاشی گردد.

فراتر از این رئیس کمیسیون اتحادیه بیان نموده است که به طور کلی آمریکایی ها اعتنایی به اروپا ندارند و آقای ترامپ نیز گمان برده است که بلژیک یک روستا در اروپا بیش نیست. ( زیرا ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود گفته بود، بلژیک روستایی است در اروپا) و اتحادیه اروپا نگران این است چگونه باید با رئیس جمهور جدید آمریکا که فاقد کمترین اطلاع درباره مشخصات اروپا و کشورهای اروپایی و ایضاً عملکرد اروپا، تعامل نمایند!

در حقیقت بنیانگزاران اتحادیه اروپا بر این باور بودند که وحدت و یکپارچگی این اتحادیه در بحران شکل خواهد گرفت. اما پس از همه‌پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برکسیت) و انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا، این اتحادیه از هر زمان دیگری متزلزل تر به نظر می رسد.

در این خصوص وزیران امورخارجه (28) کشور عضو اتحادیه اروپا در تاریخ (13،11،2016) در بروکسل تشکیل جلسه خواهند داد تا درباره تأثیر رئیس جمهوری [آمریکا بر اتحادیه اروپا] گفتگو نمایند که پیش از این مشروعیت پیمان چند دهه ایِ دو سوی اقیانونس اطلس (ناتو)برای دفاع از قاره (اروپا) مورد پرسش قرار گرفته بود.

با توجه به ظهور سیاستمداران پوپولیست (عوام گرا)، [ هشت سال ریاست جمهوری احمدی نژاد در ایران و اکنون نیز در امریکا]، حضور روز افزون روسیه در شرق، بحران مهاجرت و پیامدهای بی پایان بحران بدهی منطقه یورو، بسیاری از سیاستمداران، از استمرار تلاطم و بی ثباتی نگرانند.

در حقیقت می‌توان اذعان داشت که رویدادهای (سال2016) نشان از هشدارآمیزی برای همه کسانی دارد که به لیبرال دموکراسی باور دارند به ویژه برای اروپا که باید اقدام خود را یکپارچه سازد.

اما انتخاب ترامپ کار را برای اتحادیه اروپا به منظور بازسازیِ تشکلِ خود دشوارتر کرده است. زیرا اروپا هر چند در تلاش است تا در مواجهه با واشینگتن واقع‌گرایی خود را حفظ نماید. اما به بیانی دیگر می‌توان گفت از یک میلیاردر چه انتظاری باید داشته باشد!

از فرازی دیگر، اتحادیه اروپا از این امر نیز نگران است که تا ترامپ بخواهد موضوعی در خصوص اروپا بیاموزد، وقت بسیاری تلف خواهد شد. به این معنا که اروپا ناخواسته مکلف خواهد شد تا به رئیس جمهور منتخب بیاموزد که اروپا چیست و چگونه کار می کند، دو سالی را از دست خواهد داد.

در‌واقع از زمانی که رای انگلیسی‌ها به خروج از اتحادیه اروپا در ماه (ژوئن) رسمیت یافت، نخستین ضربه سنگین به یکپارچگی این اتحادیه را در تاریخ 60 ساله آن وارد ساخت،و پس از آن خودکاوی عمیق به کار اساسی و اصلی بروکسل تبدیل شده است. اگرچه آن زمان (ژوئن) برخی از تحلیل گران سیاسی در اتحادیه اروپا هشدار دادند که * تمدن سیاسی غرب* که اروپا را از زمان جنگ جهانی دوم در صلح نگه داشته است، اکنون در خطر است.

در این * تمدن* هر دو سوی اقیانوس اطلس به یک میزان خود را به بازار آزاد و لیبرال دموکراسی متعهد دانسته اند و آمریکا خطوط دفاعی اروپا را تقویت کرده است. البته تاکنون چنین بوده است؛ اما تهدیدات ترامپ در مبارزات انتخاباتی به منظور کنار گذاشتن پیمان دفاع جمعی که سنگ بنای ائتلاف نظامی ناتو بوده است، شوکی بزرگ برای اروپا محسوب می گردد.

افزون بر موارد یاد شده در بالا، لفاظی های انتخاباتی ترامپ اختلافات ایدئولوژیکی عظیم او با اروپا را نمایان ساخت. در‌واقع دیدگاه و نگاه این بازرگان آمریکایی به مقوله مهاجران و آمریکایی های رنگین پوست با باورها و احساسات اروپایی‌ها در تضاد است.

در حقیقت عملی شدن وعده‌های ترامپ در خصوص برخورد سخت با مهاجران و نیز دیدگاه وی در خصوص غیر سفیدپوستان برخلاف معیارها و رویکردهای اروپا در این زمینه است.

در این باره صدراعظم آلمان و رئیس جمهوری فرانسه از ترامپ خواسته اند که به ارزش‌های دموکراتیک پایبند باشد که این تقاضا خود نشان از نگرانی‌های عمیق اروپا دارد.

از منظری دیگر، نزدیکی ظاهری ترامپ به روسیه سیگنال خطر را در اروپا زمانی به صدا در خواهد آورد که کشورهای اتحادیه اروپا در حال بررسی و تفحصِ این امر هستند که آیا تحریم های روسیه، در ارتیاط با بحران اکراین را هم چنان ادامه دهند یا خیر و اساساً چگونه کشمکش در سوریه را حل و فصل نماید!

اگرچه نقش رهبری جهانی لیبرال دموکراسی غرب در دوره پس از جنگ جهانی دوم، پیش از این هم با چالش روبرو گردیده بود؛ اما دولت ترامپ گرایش های انزوا طلبانه آمریکا را افزایش خواهد داد که این امر نیز ضربه دیگری به این نقش رهبری خواهد بود.

زنجیره های شوک در اتحادیه اروپا

و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا

سران نگران اروپایی [اتحادیه اروپا] افزون بر خروج رسمی انگلیس از اتحادیه (برکسیت)، پس از پیروزی ترامپ از کشورهای عضو دعوت نموده اند که به آینده اروپا با جدیت و به آنچه آن را * زنجیره بحران ها* نامیده اند بپردازد.

در حقیقت ترامپ و برکسیت، در برخی محافل، فرصتی به منظور تقویت وحدت یکپارچگیِ اتحادیه اروپا تلقی شده است و حتا در این باره مسئول سیاست خارجی این اتحادیه اظهار داشته است که اتحادیه اروپا می تواند، ابر قدرتِ صلح باشد.

اگرچه تاکنون واکنش اصلی اتحادیه اروپا همان واکنش همیشگی بوده است بر این مبنا:* درخواست برای برگزاری نشست های بیشتر!* اما تحلیلگران این اقدام را کافی نمی دانند!

آنچه مطمح نظر است اینکه اروپایی‌ها بسیار با احتیاط و به نحوی محافظه کارانه پیش می روند. اما پرسش این است که اروپایی‌ها پس از شنیدن چند سیگنالِ هشدار متوجه خواهند شد که باید به اقدامی تأثیر گذار دست یازند!؟

حال آنکه فوریت اقدام در این برهه از زمان روز به روز بیشتر و رنگین تر جلوه می کند. به عنوان نمونه، فرانسه سال آینده انتخابات ریاست جمهوری را برگزار خواهد کرد که در این خصوص بحث در مورد * مارین لوپن* رهبر راستگراهای فرانسه به منظور راه اندازی کودتایی مشابه کودتای ترامپ یکباره جدی‌تر از هر زمان دیگری شده است.

فراتر از این احزاب راستگرا امیدوارند در انتخابات هلند، اتریش و سوئد نیز موفقیت خود را تقویت نمایند و صدراعظم آلمان نیز که روز به روز بیشتر نقش* لنگر اخلاقیِ* اتحادیه اروپا را ایفاء می‌کند بار دیگر خود را در معرض آراء مردم آلمان قرار خواهد داد.

در این مورد رهبر جناح طرفداران خروج انگلیس از اتحادیه اروپا از هراس بسیاری از سیاسیون اروپایی به وجد آمده و اعلام داشته است که:* فکر نکنید انقلاب دموکراتیک پایان یافته ، انبوهی از شوک های دیگر در راه است. سال2017 ممکن است که مانند سال 2016 ما را شگفت زده کند!*

نیره انصاری، حقوق دان، نویسنده و پژوهشگر

13،11،2016 میلادی

برابر با23،8،1395 خورشیدی

مطالب بیشتر در این زمینه در نوشتارهایی تحت عنوان:

_ خروج انگلیس از اتحادیه اروپا -25،6،2016

_ انتخابات در امریکا، دموکراسی یا الیگارشی؟

در جمهوری اسلامی، مشروعیت یا مقبولیت؟ – 18،9،2016